بررسی عوامل استعلا در فلسفه ی علوم اجتماعی و پیشنهاد مسیری بدیل بر مبنای هستی شناسی اجتماعی برای پرهیز از استعلا

پایان نامه
چکیده

پژوهش حاضر به مسئله ی خاص بودگی در فلسفه ی علوم اجتماعی می پردازد. نقطه ی عزیمت این پژوهش شیوه ای است که به واسطه ی آن فرد تاریخی (یا همان موضوع پژوهش) در علوم اجتماعی ساخته می شود. در این مسیر با پروبلماتیک کردن مفهوم فرد تاریخی دلالت این مفهوم و مسئله زا بودن آن را برای علوم اجتماعی بررسیده می شود. در فصل نخست این پژوهش، با یک بررسی تاریخی نشان می دهیم که چگونه از آغاز بنیان گذاری علوم اجتماعی، انگاره ی تفرد نزد کلاسیک های این حوزه طرح شد، و پس از گذشت یک سده همچنان موضوع تأملات نقادانه است. در این فضل با برجسته کردن انگاره ی تفرد، می بینیم که خاص بودگی مورد نظر کلاسیک های علوم اجتماعی که بنا بود در انگاره ی تفرد رفع شود، همواره ابتر می ماند و به نوعی استعلاء می انجامد. در ادامه خواهیم دید که دلیل اصلی این ناکامی، نوعی هستی شناسی اجتماعی است که در بنِ انگاره ی تفرد قرار دارد. نسبت میان هستی شناسی و خاص بودگی فرد تاریخی ما را به یک تبارشناسی فلسفی می کشاند. نقطه ی ثقل این تبارشناسی کانت است. از این روی فصول پژوهش برمبنای پیش از کانت، پس از کانت و فراروی از کانت سازمان یافته است. برای تقریر مفهوم خاص بودگی در فلسفه ابتدا دو خوانش معاصر (دریدا و دلوز) از فرد نزد افلاطون را طرح می کنیم. سپس به سراغ اندیشمندان قرون وسطی می رویم، و آرای ایشان را درباره ی انگاره ی تفرد وامی کاویم. این دو بخش، به ترتیب دوگفتار فصل دوم را شکل می دهند. سپس به سراغ آثار کانت می رویم و درگیری کانت با انگاره ی تفرد را وامی کاویم. از این منظر کانت را یک بار در نقد اول در نظر می گیریم، و در گفتار دوم به سراغ انگاره ی تفرد کانتی در نقد سوم و مکتوبات پس از مرگ وی می رویم. در فصل چهارم دوواکنش به تفرد کانتی را مرور می کنیم. این واکنش ها یکی در فلسفه ی زیست شناسی طرح شده و دیگری از آنِ وایتهد است. در فصل پنجم به سراغ هستی شناسی اجتماعی دلوزی می ریوم. در این فصل می بینیم که چگونه این هستی شناسی جدید افق نوپدیدی بر روی مسئله ی تفرد می گشاید. داعیه ی اصلی این است که این هستی شناسی امکاناتی را برای توضیح درون ماندگار امر اجتماعی به دست می دهد که تا پیش از این قابل طرح نبودند.

۱۵ صفحه ی اول

برای دانلود 15 صفحه اول باید عضویت طلایی داشته باشید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

بررسی معنویت به‌مثابه استعلا وجودی بر مبنای رویکرد اگزیستانسیالیستی یاسپرس

این مقاله می‌کوشد تا به این پرسش پاسخ دهد که اگر معنویت به‌مثابۀ استعلای وجودی است، چگونه می‌توان بر مبنای فلسفۀ یاسپرس نگرش انسان‌شناسانه‌‌ای تبیین کرد که آن نگرش به‌منزلۀ بنیاد معنویت قلمداد شود؟ نگارنده با ارائه تقریر وجودی از معنویت، نشان می‌دهد که ساحت‌های چهارگانه دازاین، آگاهی کلی، روح و اگزیستانز که در انسان‌شناسی یاسپرس مبنا و امکان جهش فرارونده آدمی را مهیا می‌سازد؛ به‌گونۀ تطبیقی امک...

متن کامل

عقلگرایی و استعلا در فلسفه سالومون مایمون

سالومون مایمون که یکی از ناقدان معاصر کانت بود، از بنیانگذاران ایدئالیسم نظری به شمار می رود. کانت معتقد بود که هیچ یک از ناقدانش به خوبی مایمون مسائل اصلی فلسفه نقادی را درک نکرده اند. نقد مایمون بر استنتاج استعلایی در نقد عقل محض مهمترین نقد او بر فلسفه کانت است. بنا بر نظر مایمون، مسئله اصلی استنتاج استعلایی (مسئله حق) -یعنی این مسئله که اطلاق مقولات محض فاهمه بر شهود بر چه اساسی قابل توجیه ...

هستی شناسی رنگ بر مبنای سنت تفکر فلسفه اسلامی

اکثر فلاسفۀ اسلامی، وجودِ عینی رنگ راحتمی فرض کرده­اند و نسبت به اصلِ هستیِ رنگ و مسائل پیرامون آن، فلسفه ورزینکرده­اند. بنابراین، لازم به نظر می­رسد که «هستی­شناسیِ رنگ» فیلسوفان گذشته دوباره موردبازنگری قرار گیرد. پژوهش حاضر، از برخی جهات می­تواند شباهت­هایی به آثار دیگر داشته باشد، امّا تفاوت اساسی کار در سبکِ توجه و ساختار بررسی هستی‌شناسی رنگ با توجه به دیدگاه مهم‌ترین فیلسوفان اسلامی است در این...

متن کامل

تحلیل و بررسی نقد اجتماعی در مصیبت نامه ی عطار بر مبنای روش شناسی اسکینر

یکی از درخشان­ترین وجوه عرفان اسلامی– ایرانی، همزیستی و همدردی با توده­ی مردم است. عارفان برجسته­ی ایران زمین، سعادت خود را در گرو سلامت ابنای بشر می­دانسته­، آمال و آرزوهای خود را برای نیل به آرمان شهر مورد نظرشان در قالب نقدهای مستقیم و غیر مستقیم بیان می­کرده­اند. یکی از این عرفای بزرگ، عطار نیشابوری است که در نقد سیاسی و اجتماعی، چهره­ای ممتاز دارد. مثنوی­های او پر از نقدهای تمثیلی تند و بی...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


نوع سند: پایان نامه

وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه علامه طباطبایی - دانشکده علوم اجتماعی

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023