اجتماعیت گفتمان مشروطه خواهی (مطالعه موردی آیت الله شیخ فضل الله نوری و آیت الله محمد کاظم آخوند خراسانی)

تحقیق حاضر که به بررسی اجتماعیت گفتمان مشروطه خواهی می پردازد، در پاسخ به این سوال که چرا آیت الله محمد کاظم خراسانی و آیت الله شیخ فضل الله نوری، علی رغم اشتراکات دینی و سنتی، پاسخی متفاوت به نهضت مشروطه خواهی عرضه نمودند، فرض را براین نهاده است که پاسخ متفاوت آنها به این نهضت، متاثر از تمایز زمینه های حیات اجتماعی و معرفتی متفاوت آنان است. بنابراین با بهره مندی از چارچوب روشی اسکینر که زمینه های اجتماعی و تاریخی را در شکل گیری افکار انسان موثر می داند، به بررسی این موضوع پرداخته است. در این راستا، به بررسی سیر تحولات زندگی آیت الله آخوند خراسانی و شیخ فضل الله نوری پرداخته شده و تاثیر خانواده، اساتید و وقایع زندگی آنان در شکل گیری و جهت گیری افکار و اندیشه هایشان مورد بررسی قرار گرفته است و بر این امر تاکید می شود که پرورش اجتماعی اولیه در محیط خانواده و پرورش اجتماعی ثانویه در حضور اساتید در جهت گیری و واکنش این دو شخص نسبت به جریان مشروطه خواهی موثر بوده است.