بهینه سازی شرایط باززایی برخی از پایه های مهم رز در شرایط این ویترو

رز از مهمترین گیاهان زینتی است که امروزه به عنوان یکی از پرفروش ترین گل های شاخه بریده دنیا مطرح است. تکنیک های کشت بافت روش مناسبی را برای تکثیر این گیاه زینتی فراهم کرده است. لذا در این پژوهش به منظور بررسی عوامل موثر بر ریزازدیادی رز و کنترل زرد شدگی برگ ها در شرایط این ویترو، اثر عوامل مختلفی بر روی سه گونه رز (r. canina، r. beggeriana و r. multiflora) در آزمایش های جداگانه مورد ارزیابی قرار گرفتند. در مرحله اول اثر محیط کشت پایه ms (تیمار شاهد)، محیط کشت ms تغییریافته حاوی آهن سه برابر، آهن و کلسیم سه برابر در شرایط جامد و محیط کشت vs در شرایط جامد و مایع بهمراه 1 میلی گرم در لیتر هورمون ba و 0/5میلی گرم در لیتر هورمون naaبر روی سه گونه r. canina، r. beggeriana و r. multiflora در قالب فاکتوریل به صورت طرح کاملا تصادفی مورد برسی قرار گرفت. نتایج نشان داد بیشترین تعداد گیاهچه تولید شده (1، 2 و 2/5)، طول شاخه (3/5، 6/3 و 6/7 سانتی متر)، وزن خشک (0/03، 0/049و 0/05 گرم) و درصد شاخه زایی (100 درصد) به ترتیب در گونه r. beggeriana، r. multiflora و r. canina و درصد برگ سبز (84/4، 87/27 و 90/4 درصد) به ترتیب در گونه r. multiflora، r. beggeriana و r. canina در محیط کشت vs مایع مشاهده شد. در مرحله دوم گیاهچه های باززایی شده به منظور ریشه زایی به محیط کشت های vs2/1جامد و مایع حاوی 40 گرم در لیتر ساکارز، 25/0 میلی گرم در لیتر هورمون ba، 1 میلی گرم در لیتر هورمون iba و 0/1میلی گرم در لیتر هورمون naa انتقال یافتند. این آزمایش در قالب فاکتوریل بر پایه طرح کاملا تصادفی انجام شد. بیشترین درصد ریشه زایی (100 درصد) با تعداد 9/1 ریشه تولید شده و اندازه 3/4 سانتی متر طول ریشه در گونه r. canina و محیط کشت جامد مشاهده شد. همچنین در گونه r. multiflora بیشترین درصد ریشه زایی (91/6 درصد) در محیط کشت مایع مشاهده شد. اما در گونه r. beggeriana از لحاظ درصد ریشه زایی (69 درصد) بین دو نوع محیط کشت جامد و مایع تفاوت معنی داری مشاهده نشد. به منظور ریشه زایی قلمه ها در مرحله دوم آزمایشاتی با تیمارهای هورمونی مختلف در قالب فاکتوریل به صورت طرح کاملا تصادفی انجام گرفت. نتایج نشان داد بیشترین درصد ریشه زایی، تعداد ریشه و طول ریشه در هر سه گونه در محیط کشت vs2/1 مایع حاوی یک میلی گرم در لیتر iba ، 0/1میلی گرم در لیتر naa و 4 درصد ساکارز بدست آمد. 90 درصد از گیاهچه های ریشه دار شده پس از یک ماه قرار گرفتن در محیط گلخانه بطور موفقیت آمیزی سازگار شدند.