تجزیه تغییرات مصارف برق خانگی و تحلیل عوامل موثر بر آن در مناطق شهری ایران

بخش خانگی سهمی بالا در مصرف برق کشور دارد. به طوری که بیش از 30 درصد از تولید برق کشور در سال 1390، در این بخش به مصرف رسید. مصرف برق بخش خانگی در طی دوره 1375-1390 افزایشی قابل توجه داشت. در این پژوهش، برای شناخت و تحلیل عوامل موثر بر مصرف برق، کل تغییرات مصرف برق خانگی شهری کشور در بین دو سا ل 1375 و 1390 با استفاده از روش تحلیل تجزیه شاخص و سه مدل متفاوت از شاخص دیویژیای میانگین لگاریتمی به اثرات پیش راننده مصرف تجزیه شد. در مدل a، با توجه به الگوهای متفاوت مصرف برق در هریک از مناطق متنوع آب و هوایی کشور، کل تغییرات مصرف برق خانگی در دوره 1375-1390 به تفکیک مناطق سردسیر، گرمسیر و معتدل کشور به اثرات فعالیت، ساختاری و شدت انرژی تجزیه گردید. نتایج این مدل حاکی از آن است که درمجموع مناطق شهری کشور اثر فعالیت، با سهم 77 درصد از کل تغییرات، بیشترین نقش را در افزایش مصرف برق خانگی دارد. اثر شدت انرژی با سهم 22 درصد از تغییرات دومین اثر در تغییرات مصرف است درحالی که اثر ساختاری با سهم 1 درصد تأثیر چندانی بر تغییرات مصرف برق شهری ایران در این دوره ندارد. با توجه به اهمیت شرایط تجهیزات مصرف کننده برق بر مصرف برق خانگی، در مدل b مصرف برق به تفکیک در سه زیر بخش کنترل محیط، لوازم خانگی و لوازم شخصی بررسی و تغییرات مصرف در هریک از این زیر بخش ها به اثرات فعالیت، ساختاری و شدت انرژی تجزیه شد. بنا بر نتایج پژوهش درمجموع در تغییرات مصرف تجهیزات مصرف کننده برق در بخش خانگی ایران، اثر ساختاری 68 درصد و اثر فعالیت 43 درصد سهم در افزایش مصرف برق و اثر شدت انرژی سهم 11 درصدی در کاهش تغییرات مصرف برق تجهیزات خانگی در دوره 1375-1390 دارند. در مدل ترکیبی برای تحلیل دقیق تر و جزئی تر تغییرات مصرف برق خانگی در مناطق شهری با در نظر گرفتن هر دو بخش مناطق آب و هوایی و تجهیزات مصرف کننده برق، مصرف به 9 زیر بخش تجزیه شد و کل تغییرات در هریک از زیر بخش ها نیز به پنج اثر پیش راننده شامل اثرات فعالیت، ساختاری، شیوه زندگی، تراکم و شدت انرژی تجزیه گردید. نتایج پژوهش درمجموع این 9 زیر بخش حاکی از آن است که اثر شیوه زندگی با سهم 56 درصد بیشترین نقش را در تغییرات مصرف برق خانگی شهری ایران در دوره 1375-1390 دارد درحالی که اثرات فعالیت، تراکم و ساختاری هریک به ترتیب سهم 43، 33 و 1 درصدی از تغییرات مصرف دارند. در این دوره اثر شدت انرژی نیز موجب 31 درصد کاهش مصرف برق خانگی در مناطق شهری ایران شده است.