ارزیابی تحمل تنش اسمزی در لاین های امید بخش گندم دوروم و ارتباط آن با نشانگرهای مولکولی

برای ارزیابی تحمل تنش اسمزی در لاین های گندم دوروم و ارتباط آن با نشانگرهای مولکولی آزمایشی در دانشکده ی علوم کشاورزی در سال 1392 انجام شد. در این آزمایش 20 لاین گندم در دو سیستم آب کشت و ماسه کشت و در سه سطح تنش اسمزی به صورت هیدروپونیک کشت شد. ارقام در سه سطح آب کشت (شاهد، 4- و 8- بار) و ماسه کشت (شاهد، تنش 40 درصد و تنش 60 درصد) به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار کشت شدند. نتایج نشان داد که تنش اسمزی کلیه صفات مورفولوژیک را کاهش و بیشتر صفات فیزیولوژیک مانند قندهای محلول، پرولین و کلروفیل کل را افزایش داد. نتیجه مقایسه میانگین اثر متقابل تنش و لاین برای صفات مورد مطالعه نشان داد که در بیشتر صفات مورد بررسی لاین های 11 و 17 دارای بیشترین میانگین و لاین 7 دارای کمترین میانگین در سیستم ماسه کشت بودند. در سیستم آب کشت بیشترین میانگین مربوط به لاین های 17 و 18 و کمترین میانگین ها مربوط به لاین های 7 و 10 بود. بر اساس تجزیه شاخص های مقاومت به تنش اسمزی لاین های 11، 13، 14 و 17 در هر دو سیستم متحمل و لاین 5 و 16 حساس شناخته شدند. نتایج تجزیه خوشه ای نشان داد که در هر سه شرایط محیطی در دو سیستم لاین های 4، 13، 18 و 19 در گروه با میانگین بالا و لاین های 5 و 6 در گروه با میانگین پایین در سیستم آبکشت و سیستم ماسه کشت قرار گرفتند. با توجه به تجزیه عاملی لاین ها در هر دو سیستم آب کشت و ماسه کشت لاین 1 و 3 و حساس و لاین های 13، 18 و 19 متحمل شناخته شدند. در سیستم ماسه کشت موثر ترین نشانگر ها در سطح شاهد نشانگر p50m8 و p24m7 شناخته شد که با 4 صفت همبستگی نشان داد. در سطح تنش اسمزی 40 درصد نشانگر p30m2 بیشترین تعداد همبستگی معنی دار (4) با صفات داشت. در سطح تنش اسمزی 60 درصد نشانگرهای p24m4 و p24m4 با بیشترین تعداد همبستگی معنی دار (4) با صفات، موثر ترین نشانگر بودند. در سطح شاهد سیستم آب کشت نشانگر p19m2 موثر ترین نشانگر شناخته شد که با 4 صفت همبستگی نشان داد. در سطح تنش اسمزی 4- بار نشانگر p25m2 بیشترین تعداد همبستگی معنی دار (5) با صفات داشت. در سطح تنش اسمزی 8- بار نشانگر p19m2 با بیشترین تعداد همبستگی معنی دار (4) با صفات، موثر ترین نشانگر بود.