دانش ژنتیک ازمنظر قرآن و حدیث

چکیده یکی از قوانین قطعی و غیر قابل انکار در طبیعت، قانون وراثت است که موضوع دانش ژنتیک می باشد. ژنتیک، علم نوپایی است که کمتر از 200 سال قدمت داشته و دانشمندان این علم در سال های اخیر با به کارگیری ابزار و رایانه های پیشرفته در مجهزترین آزمایشگاه ها توانسته اند اطلاعات کامل تری از نحوه وراثت صفات، نقش ژن ها و ساختار ژنوم انسان به دست آورند؛ اما قرآن و معصومین (ع) در بیش از 1400 سال پیش مبانی و مفاهیم بنیادی ژنتیک را به زبانی ساده و با استفاده از تعابیر قابل فهم، بیان فرمودند و البته بخش قابل توجهی از دقایق علمی این دسته آیات و روایات، قرن ها از نظر مفسران و اندیشمندان به دور ماند تا این که در قرن اخیر با پیشرفت علم، درک آن ها ملموس تر شد؛ بنابراین حقایقی را که بشر پس از سالیان متمادی با تحمل زحمات و صرف وقت فراوان بدان رسید، قرن ها پیش در قرآن کریم و متون روایی معصومین (ع) درج شده بود و اکنون نیز نکته های ژنتیکی متعددی در کلام الهی و معصومین (ع) وجود دارد که در آینده با پیشرفت علم تفسیر و نیز پیشرفت های علمی و رفع ابهام از زوایای مختلف این علم، آشکار خواهد شد. در این پژوهش، نهایت سعی بر آن بوده تا آیات و روایاتی که صراحتا و یا تلویحا اشاره به نکته ای ژنتیکی دارند با چینشی منطقی، دسته بندی گردد و پس از مطالعه تفاسیر و تحلیل دیدگاه ها و با بهره گیری از دستاوردهای قطعی دانش ژنتیک، نتیجه حاصل شود؛ بر این اساس، مطالب در پنج فصل به شرح زیر تدوین و نگارش شده است: کلیات، تولید مثل، وراثت، بهسازی نسل و کاربردهای ژنتیک و این نتیجه حاصل شد که آیات و روایاتی اشاره به سلول های جنسی دارند و دسته ای دیگر موید لقاح سلول های جنسی بوده و آیات و احادیثی دلالت بر انتقال خصوصیات والدین به فرزندانشان دارند؛ همچنین اسلام دستورالعمل های فراوانی به منظور بهسازی نسل ارائه داده و بر رعایت آن ها تاکید فرموده است. در زمینه کاربردهای ژنتیک، نکته صریحی در ارتباط با آزمایش ها و مشاوره ژنتیک به دست نیامد ولی رهنمون های اخلاقی ارزشمندی در آموزه های اسلامی وجود دارد که لازم است در حوزه های مذکور به کار گرفته شود؛ در بحث مهندسی ژنتیک که از امور مستحدثه است، به نظر می رسد که فی نفسه جایز بوده و اسلام مخالفتی با اصل آن ندارد. واژگان کلیدی: قرآن، حدیث، دانش ژنتیک، وراثت، نسل