تأثیر سولفات آهن و سولفات منگنز بر عملکرد و کیفیت قارچ تکمه ای

قارچ خوراکی از تیره agaricaceae با نام علمی agaricus bisporus، رایج ترین قارچ تولیدی در سطح جهان می باشد و بیشترین سهم را در تولید قارچ های خوراکی در کشور ما به خود اختصاص داده است. قارچ نیز مانند هر موجود زنده گیاهی دیگر دارای نیازهای غذایی خاص خود می باشد و موادغذایی مورد نیاز آن از طریق کمپوستی که در اختیارش قرار داده می شود تامین می گردد. در این بستر وجود عناصر ماکرو و میکرو در حد بدست آوردن عملکرد مناسب ضروری است. بنابراین در این پژوهش به بررسی تاثیر افزودن منگنز و آهن به بستر قارچ برای تامین نیاز قارچ دکمه ای و تاثیر آن روی عملکرد و خصوصیات کیفی قارچ پرداخته شد. این پژوهش با همکاری شرکت قارچ یکتا سپاهان اصفهان در واحد کبیر واقع در نزدیکی جرقویه اصفهان در سال 1392 صورت گرفت. این تحقیق به صورت دو آزمایش جداگانه و در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی انجام گردید.در آزمایش اول به منظور تعیین غلظت مناسب منگنز و آهن، از هفت تیمار استفاده شد. علاوه بر شاهد (بدون افزودن آهن و منگنز)، از3 غلظت 100، 200 و 300 میلی گرم منگنز در کیلوگرم ماده خشک بستر و 3 غلظت 250، 500 و 750 میلی گرم آهن در کیلوگرم ماده خشک بستر استفاده شد. آزمایش دوم براساس نتایج حاصل از آزمایش اول برنامه ریزی شد. این آزمایش با 4 تیمار شامل 300 میلی گرم در کیلوگرم منگنز، 500 میلی گرم در کیلوگرم آهن، مخلوط هر دو به ترتیب 300 و 500 میلی گرم منگنز و آهن در کیلوگرم ماده خشک بستر و شاهد (عدم استفاده از دو عنصر مورد نظر) انجام شد. برای هر دو آزمایش میزان لازم سولفات منگنز و سولفات آهن برای هر 4 بلوک کمپوست (یک واحد آزمایشی) محاسبه شد و در یک لیتر آب مقطر حل گردید و توسط سم پاش روی سطح کمپوست پاشیده شد تا به عمق 5 سانتی متری نفوذ نمود و بعد از آن عملیات شنگ زنی انجام گردید. برداشت محصول در 3 فلش صورت گرفت. در هر فلش علاوه بر اندازه گیری عملکرد کلی هر واحد آزمایش، از هر تکرار نمونه هایی به میزان 400 گرم در آزمایش اول و 250 گرم در آزمایش دوم انتخاب شد. وزن تر و خشک کلاهک وپایه، قطر کلاهک وپایه و طول پایه مورد اندازه گیری قرار گرفت. در فلش دوم علاوه بر نمونه های قبلی یک نمونه دیگر برای اندازه گیری سفتی بافت، مواد جامد محلول، ph، اسیدهای آلی، شاخص سفیدی رنگ،کاهش وزن در طی انبارمانی، بازارپسندی و میزان منگنز و آهن موجود در بافت قارچ دکمه ای گرفته شد. نتایج آزمایش اول نشان داد، بیشترین عملکرد، قطر پایه و طول پایه به ترتیب مربوط به تیمارهای 300 میلی گرم منگنز در کیلوگرم و 500 میلی گرم آهن در کیلوگرم بستر خشک می باشد و باعث افزایش معنی دار عملکرد به میزان 16/5 و 17/7 درصد نسبت به شاهد شدند. بیشترین میزان قطر کلاهک هم به ترتیب در تیمار 500 میلی گرم آهن و 300 میلی گرم در کیلوگرم منگنز به دست آمد. تیمارها روی صفات درصد وزن تر کلاهک و پایه، درصد ماده خشک کلاهک و پایه، درصدکاهش وزن واسیدهای آلی، بازارپسندی، سفتی بافت، کل مواد جامد محلول، ph و سفیدی تاثیر معنی داری نداشتند. افزودن آهن به بستر کاشت موجب کاهش میزان آهن موجود در بافت قارچ دکمه ای نسبت به شاهد گردید. نتایج آزمایش دوم نشان داد همچنین 2 تیمار 300 میلی گرم منگنز و 500میلی گرم آهن در کیلوگرم بستر خشک باعث افزایش عملکرد به میزان 15/56 و 13/4 درصد نسبت به شاهد شدند ولی ترکیب هر دو آن ها تاثیر معنی داری نسبت به شاهد نداشت. همچنین قطر کلاهک، قطر پایه و طول پایه نیز در تیمارهای 300 میلی گرم منگنز و 500 میلی گرم در کیلوگرم آهن افزایش یافته و تفاوت معنی داری با شاهد داشتند. با توجه به نتایج حاصل از این پژوهش می توان گفت تیمار 300 میلی گرم منگنز و 500 میلی گرم در کیلوگرم آهن نقش موثری در افزایش عملکرد خواهد داشت. واژه های کلیدی: آهن، عملکرد، قارچ دکمه ای، منگنز، ویژگی های کیفی.