تحلیل توزیع بودجه تملک دارایی های سرمایه ای در بین استان های ایران (1390-1379)

با توجه به سهم و تأثیر زیاد سرمایه گذاری های دولت در اقتصاد ایران از طریق هزینه کردن بودجه های تملک دارایی، همواره نحوه توزیع این منابع در بین استان ها از مسائل مهم در اقتصاد کشور بوده است. درصدی از بودجه اختصاصی به استان ها به بودجه تملک دارایی های سرمایه ای تعلق دارد، از این رو نحوه تخصیص بودجه تملک دارایی های سرمایه ای نقش مهمی را در اقتصاد کشور ایفا می نماید. توزیع بودجه بین استان ها به لحاظ نظری مبتنی بر رویکرد تاکتیکی و/یا رویکرد برنامه ای است. رویکرد تاکتیکی و رویکرد برنامه ای می باشد. در رویکرد تاکتیکی، دولت مرکزی به دنبال ملاحظات سیاسی و انتخاباتی و به منظور حفظ تحکیم قدرت به توزیع اعتبار می پردازد، اما در رویکرد برنامه ای، بودجه بر اساس ملاک ها و معیار های اقتصادی به استان ها تعلق می گیرد و عمدتاً به کارایی و برابری توزیع بودجه بین استان ها توجه دارند. هدف اصلی این پژوهش تطبیق نحوه توزیع بودجه تملک دارایی با استراتژی تاکتیکی و استراتژی برنامه ای در بین 28 استان ایران در قالب داده های تابلویی طی دوره زمانی 1390-1379 می باشد. سپس، تعیین می شود که معیار های سیاسی و اقتصادی هر یک چه سهمی از تخصیص بودجه را به خود اختصاص داده اند. از تطبیق بودجه تحقق یافته (بالفعل شده) با بودجه بالقوه ای که بر اساس معیار های توزیع بودجه باید به استان ها اختصاص می یافت این نتیجه به دست می آید که، در طول دوره مورد بررسی دریافتی استان های اصفهان و تهران کمتر از بودجه ای است که باید بر اساس هر دو معیار می گرفته اند و استان های ایلام، بوشهر، چهار محال بختیاری، کرمانشاه و یزد بیشتر ازبودجه های است که باید بر اساس هر دو معیار می گرفتند. همچنین نتایج تجربی پژوهش نشان می دهد که متغیر های تاکتیکی، کارایی محور و برابری محور اثر مثبت و معناداری بر بودجه تملک دارایی دارند.