بررسی پارامترهای مدیریتی و تغذیه ای در سطح دامداریهای شهرستان شهرضا

به منظور ارزیابی وضع موجود وبررسی فراسنجه های تغذیه ای در سطح دامداریهای شهرستان شهرضا، تعداد 63 واحددامپروری که تولید شیر روزانه بیش از100کیلوگرم داشتند انتخاب شدند. تعداد کل دام مورد بررسی 5676 رأس بود که از این تعداد 1742 رأس گاودوشا، 656 رأس دام خشک،1504 رأس تلیسه، 1768 رأس گوساله ومجموع مقدارشیرتولیدی روزانه ی این گله ها 28000کیلوگرم بود. فراسنجه های متعددی درمباحث کلی گوساله، تولید مثل، تغذیه، تولید شیر، سلامت ومدیریت بررسی، اندازه گیری وسنجش شد. دراین آماربرداری چکیده وخلاصه ی نتایج حاصل مبین آن است که:گوساله هایی با میانگین وزنی42/40 کیلوگرم زاده شده وبا وزن میانگین07/96 کیلوگرم از شیر گرفته می شدند. نوع تغذیه، شرایط بهداشتی و مدیریت گوساله ها به نحوی بود که با 87/5 درصد گوساله تحت درمان و92/12درصدمرگ ومیر، وارد مرحله ی بعدی زندگی خود می شدند. تلیسه ها با وزن 34/371 کیلو گرم وسن69/16 ماهگی تلقیح می شدند. به صورت میانگین فاصله گوساله زائی92/12 ماه بود. ماحصل نحوه ی تعلیف دامها، با نسبت مصرف کنسانتره به علوفه خشبی معادل57 درصددربرابر43 درصد، اسیدیته مدفوع 57/6 وازت اوره ای شیر 87/18 بود. درمرحله تولید شیر، میانگین روزانه ی 43/21کیلوگرم به ازای هر رأس گاو را شاهد بودیم به صورتی که درصد چربی30/3 وپروتئین 12/3 داشت. میانگین بارمیکروبی وسلولهای بدنی شیربه ترتیب5000000 و465000 بود. دراین بررسی مشخص شدکه طول آخوروآبخور به ازای هر رأس گاوبه ترتیب 95/128و63/16 سانتی متر ومساحت بهاربند به ازای هر رأس گاو13/18 مترمربع بود. دراین واحدها با میانگین عمرمفید معادل 01/3 زایش، به ازای تولید هر214 کیلوگرم شیر، یک نفر کارگر مشغول به کار است. اما از آنجا که درآمدوهزینه ی واحدها وهمچنین ثیت مشخصات آنها به صورت منظم ومدون انجام نمی گیرد،تجزیه و تحلیل هزینه فایده انجام نشد. در نهایت به عنوان نتیجه این پژوهش می توان بیان کرد، پرورش گوساله در جایگاه هایی نه چندان مناسب و با شرایط بهداشتی نا سالمی صورت می گیرد. برنامه ای صحیح و اصولی برای تغذیه شیر وجود نداشته، هم چنین تغذیه با کنسانتره و علوفه خشبی نیز به صورت خود سرانه و بدون هیچ گونه برنامه ریزی علمی صورت می گیرد. بازه ی وسیع هر کدام از فراسنجه ها، گویای اعمال مدیریت های سلیقه ای و صرفا ً بر اساس تمایل و توانایی دامداران می باشد. در مبحث تولید مثل باید عنوان گردد، تمرکز برای رسیدن به تولید بیشتر شیر، باعث شده است به شرایط فیزیولوژیک و سلامت دام توجه شایانی صورت نگیرد. نتیجه ی این کم توجهی، بروز اختلالات تولید مثلی و عوارض ناشی از این اختلالات در سطح دامداری هاست. لیکن صرفاً به این دلیل که بسیاری از این واحد ها، ازجفت گیری طبیعی به تنهایی و یا به صورت توأم با تلقیح مصنوعی بهره می گیرند، بسیاری از کاستی ها ظهور پیدا نمیکند. کیفیت و نسبت پایین علوفه خشبی مصرفی و به موازات آن، افزایش کورکورانه مقدار کنسانتره و همچنین عدم مدیریت صحیح تعلیف، باعث بروز بسیاری از اختلالات متابولیکی و گوارشی در واحد های دامداری گردیده است. لیکن به دلیل کوچک بودن واحد ها و بالتبع توجه بیشتر دامداران به دامهای خود، برخی اقدامات اصلاحی مقطعی در گاوداری ها صورت می گیرد که منجر به برطرف شدن علایم این گونه عوارض می گردد. کیفیت شیر در سطح متوسط و میانگین تولید شیر در حد پایینی قرار دارد، که تحت تأثیر عواملی چون ژنتیک ، تغذیه و مدیریت است. فقدان هر گونه آزمایش و سنجش دوره ای پارامترهای مهم و تأثیر گذار بهداشتی و سلامت و عدم اطلاع کافی از بیماری ها، باعث شده تا به اشتباه، دامدار وضعیت سلامت دام خود را بهتر از واقعیت وضعیت موجود بپندارد. در پایان ، تنها راه برون رفت از مشکلات موجود را می توان، آموزش دانست.