واژه نامه دستوری متن پهلوی روایت امید اشوهیشتان

اثاری که به زبان پهلوی تالیف شده اند ،بیشتر آثار دینی زردشتی است زبانی که آثار زردشتیان بدان نوشته شده فارسی میانهء زردشتی، فارسی میانهء کتابی یا پهلوی زردشتی و پهلوی کتابی می گویندخطوط زبانهای ایرانی میانه همه اصل ارامی دارند وبه صورتهای گوناگون برای نگارش بکار می رفتند. اهمیت فارسی میانه زردشتی در تنوع زیاد آثار باقیمانده و همچنین این موضوع که فارسی دری بازما نده فارسی میانه زردشتی است و از جهت آوایی واژگا نی و صرف و نحو شباهات بسیاری به آن دارد.(آموزگار،تفضلی،1376 :45). روایت امید اشوهیشتان یا توضیح المسائل امید اشوهیشت می باشد.این اثر متعلق به قرن چهارم هجری و مجموعه ای از قوانین دینی اجتماعی و مدنی مربوط به زردشتیان است که به صورت پرسش و پاسخ تدوین یافته و نمایانگر اعتقادات فقه اصول و عرف های دین زردشتی است که در دوران ساسانی (244 تا640 میلادی)در ایران متداول و حکمفرما بوده.این قوانین که از امید اشوهیشت از موبدان مهم این دوران روایت شده برای ایجاد نظم و هماهنگی در جامعه ی زردشتی آن زمان تدوین شده.در عین حال اعتقاد بر این بوده که اجرای این قوانین رستگاری روح را در دنیای دیگر نیز تضمین می نماید. روایت امیداشوهیشتان از چندین نظر تفاوت عمده با روایات دیگر دارد.یکی اینکه مانند اغلب روایات با یک مقدمه مفصل رساله وار اغاز نمی شود.دیگراینکه سبک مغلق و مفروضاتی که متداول روایات است در این روایت بکار نرفته.گوئی امید موبد موبدان فارس و کرمان بیشتر به وعظ بی تکلف و به صراحت شناساندن مسائل فقهی و اصول دینی توجه خاص و عاجل داشته تا به رعایت صناعات بدیع و توضیحات عالمانه و تاملات در علوم الهی. (صفای اصفهانی، 1376: 20-12). موضوع این تحقیق تهیه واژه نامه روایت امید اشوهیشتان شامل استخراج وازه ها و در صورت وجود ارائه صورتهای باستانی و جدید می باشد و همین طور تعیین نوع دستوری و ساختمان وازه هاست.از انجا که مقولاتی مثل اسم و صفت ،یا قید و صفت بسیار به هم نزدیکنند و گاه به هم تبدیل می شوند ،تعیین نوع دستوری در مواردی به سختی امکان پذیر می باشد و همین طور تعیین مشتق یا مرکب بودن وازه کار اسانی نیست. استخراج و تدوین واژه نامه بسامدی متن بر اساس متن نسخه خطی تهمورس انکلساریا معروف به td2 آوا نویسی و ترجمه هر واژه به روش مکنزی و بررسی واژگان و اصطلاحات اوستایی موجود در متن با روش هوفمان می باشد. متن روایت امید اشوهیشتان. مجموعه ای متنوع از پرسشها پاسخهای فقهی زردشتی است واز نظر نمایاندن چگونگی وضعیت زردشتیان و مشکلاتی که در قرون نخستین هجری در قلمرو حکومت اسلامی با انها رو به رو بوده اند در خور توجه است. از انجا که موضوع کتاب فقه زردشتی است و واژه ها و ترکیبات تخصصی در ان فراوان به کار رفته است کارهای انجام شده برای استخراج واژگان و اوانویسی صحیح ان و شرح واژگان متن یافتن اصطلاحات تخصصی مندرج در متن نا کافی به نظر می رسد.ضمن اینکه لازم است بسیاری از واژگان و اصطلاحات از نظر ریشه شناختی بررسی شده و اگاهی های کافی و جامع همراه با ذکر مرجع در اختیار قرار گیرد.