ارزیابی مقایسه ای مدل های اجرایی تحقق دولت الکترونیک و ارائه الگوی مناسب برای ایران

به موازات تحولات وسیع تکنولوژی و دنیای متغیر اطلاعاتی، یکی از مهم ترین مباحث در جامع? فراگیر فناوری و توسعه اطلاعاتی، مسأله دولت الکترونیک است. دولتی که درآن، کاربرد شبکه اینترنت توسط سازمان های دولتی جهت ارائه خدمات و اطلاعات به مردم، شرکت ها و سایر سازمان های دولتی از الزامات انکارناپذیر آن محسوب شده و بدین ترتیب کلیه شهروندان، شرکت های تجاری، سایر سازمان های دولتی و کارمندان دولت را قادر می سازد تا از طریق یک وب سایت در شبکه اینترنت و بدون محدودیت های مکانی و زمانی به اطلاعات و خدمات دولتی دسترسی پیدا کنند. در گذشته ای نه چندان دور برقراری هرگونه ارتباط کاری بین شهروندان و یا مدیران اداری با موسسات دولتی تنها از طریق حضور فیزیکی در ادارات دولتی یا دیگر سازمان های مربوطه میسر بوده است. امروزه با پیشرفت و گسترش فن آوری های ارتباطات و اطلاعات، شهروندان می توانند خدمات و اطلاعات دولتی را به صورت online، در هر قالب زمانی و مکانی دریافت نمایند. پیشرفت در جهت اجرا و تکمیل دولت الکترونیک در ایران اخیرا نظر بسیاری از مقامات سیاستمردان را به خود جلب نموده. شرط لازم برای یک دسترسی مناسب و مطلوب در این فناوری بعنوان یک ضرورت توصیه شده نیز، تفهیم گردیده است. با وجود یکسری اقدامات، دولت الکترونیک در ایران تا دستیابی به جایگاه واقعی خود فاصله زیادی دارد. در واقع علی رغم بکارگیری، دولت الکترونیک نتوانسته است چندان باعث بهبود فرآیندها، رضایت مندی مردم و ارتباط مستقیم با مردم و همچنین ارائه بازخورد به شهروندان شود. با توجه به شرایط خاص سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی کشور ارائه مدلی بومی جهت پیاده سازی دولت الکترونیک ضروری است. در این تحقیق تلاش شد مدلی بومی ارائه گردد. این مدل با بررسی مدل های پیاده سازی دولت الکترونیک در چند کشور دیگر طراحی شد. بر اساس این مدل، جهت پیاده سازی دولت الکترونیک، عوامل؛ زیرساختی، اجتماعی- فرهنگی، سازمانی- مدیریتی و مالی- اقتصادی می بایست فراهم باشند. 4 مولفه اصلی دولت الکترونیک g2c، g2b، g2g و g2e است که برای ارائه خدمات به بخش های ذکرشده بایستی دولت پرتال مرکزی ایجاد نماید. جهت ارائه خدمات به بخش خصوصی و همچنین بخش منطقه ای و استانی ضروری است پرتال های جداگانه ای راه اندازی شود. در این تحقیق، چهار فرضیه بررسی شد. فرضیه اول به بررسی تأثیر عوامل زیرساختی بر پیاده سازی دولت الکترونیک می پردازد. بر اساس تجزیه و تحلیل داده های جمع آوری شده این عامل بر پیاده سازی دولت الکترونیک در کشور تأثیر دارد. نتایج تحقیق، همچنین نشان داد که؛ زیرساخت مخابراتی مهم ترین زیرساخت در پیاده سازی دولت الکترونیک به شمار می رود. فرضیه دوم نشان داد که؛ عوامل فرهنگی- اجتماعی بر پیاده سازی دولت الکترونیک در ایران تأثیر دارد. مهمترین متغیر در این دسته از عوامل آگاهی ذی نفعان از مزایای دولت الکترونیک است. فرضیه سوم نشان داد که عوامل مالی- اقتصادی بر پیاده سازی دولت الکترونیک در ایران موثر می باشد. مهمترین عامل در این دسته متغیر بازده مالی دولت الکترونیک است. فرضیه چهارم نیز نشانگر تأثیر عوامل سازمانی- مدیریتی بر پیاده سازی دولت الکترونیک در ایران است. مدیریت استراتژیک و دارا بودن دید بلندمدت مهمترین متغیر در این دسته از عوامل هستند. در این تحقیق همچنین اولویت عوامل چهارگانه نیز تعیین شد، که بر این اساس به ترتیب عوامل زیر ساختی، سازمانی- مدیریتی، فرهنگی- اجتماعی و مالی- اقتصادی دارای بیشترین اهمیت هستند.