بررسی تأثیر عوامل خاکدانه سازی در ارتباط با توزیع اندازه ذرات چند خاک زراعی

خاکدانه¬ و خاکدانه¬سازی نقش مهمی در فرآیند¬های فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی خاک ایفا می-کنند. یکی از عوامل موثر بر خاکدانه¬سازی و توزیع اندازه ذرات، کاربری اراضی و نوع کشت می¬باشد. هدف این تحقیق بررسی اثر سیستم¬های کشت مختلف بر برخی ویژگی¬های فیزیکی و شیمیایی خاک و رابطه آن¬ها با توزیع اندازه ذرات می¬باشد. به این منظور از ریزوسفر 6 نوع کشت شامل گندم، جو، ذرت، یونجه، آیش و زمین تازه شخم¬خورده در سه تکرار و از دو موقعیت سطحی (10-0 سانتی¬متری) و عمقی (20-10 سانتی¬متری) نمونه¬برداری انجام گرفت. همچنین توزیع اندازه ذرات اولیه و ثانویه به ترتیب با استفاده از آزمایش هیدرومتر و الک در دو حالت تر و خشک اندازه¬گیری شد. با توجه به نتایج بدست آمده مشخص گردید که سیستم کشت می¬تواند بر ویژگی¬هایی چون میزان هدایت الکتریکی، ph، esp، درصد کربن آلی، کاتیون¬های محلول، درصد شن، سیلت و رس و پایداری خاکدانه تأثیر داشته باشد و همچنین عمق خاک می¬تواند بر ph، cec و کلسیم تبادلی تأثیرگذار باشد. نتایج تجزیه واریانس داده¬ها نشان داد که درصد ذرات بزرگتر از 25/0 میلی¬متر در حالت تر (was >0. 25 mm) به عنوان شاخصی از پایداری خاکدانه متأثر از نوع سیستم کشت بوده به¬طوری¬که بیشترین درصد این ذرات درسیستم کشت گندم به دست آمد که بطور معنی¬داری بیشتر از سایر سیستم¬های کشت بود و این به دلیل سیستم ریشه¬ای قوی در این مزرعه می¬باشد. همچنین نتایج حاکی از همبستگی توزیع ثانویه با توزیع اولیه ذرات بود. در کوچکترین کلاس اندازه ذرات (25/0-0 میلی¬متر)، پایداری خاکدانه¬های کوچک همبستگی مثبتی با درصد ذرات رس نشان داد در حالی¬که در کلاس بزرگتر (5-1 میلی¬متر)، پایداری خاکدانه¬های بزرگ با درصد ذرات شن همبستگی داشت. همچنین نتایج نشان داد که درصد ذرات بزرگتر از 25/0 میلی¬متر در حالت خشک (dsa>0.25 mm) بیشتر از wsa>0.25 mm می¬باشد. در کل یک تصور کلی از همبستگی بین توزیع اندازه خاکدانه، خاکدانه¬های پایدار در آب (wsa) و خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک¬ها برای منطقه مورد مطالعه گسترش یافت.