بررسی رابطه تعرفه واردات و تولید شکر در ایران

یکی از ابزارهای دخالت دولت در اقتصاد نرخ تعرفه است هر چند امروزه تلاش دولت ها به سمت آزادسازی تجاری است اما این به معنی حذف یکباره تمامی حمایت های تعرفه ای نیست. در این خصوص باید توجه داشت که اولا میان کالاهای کشاورزی و صنعتی باید تفاوت قائل شد و ثانیا در میان کالاهای کشاورزی هم می توان برخی از مهمتر و دارای اهمیت استراتژیک دانست. بنابراین این مرحله گذار باید برنامه ریزی شده و با شیب ملایم طی می شود. پژوهش حاضر به بررسی رابطه تعرفه واردات و میزان تولید شکر می پردازد. که نتایج آن می تواند در ارزیابی پیش از اجرا موثر واقع شود. در سال 85 تعرفه شکر از 130 درصد به یکباره به 30 درصد و در سال 86 به 4 درصد کاهش یافت. این امر موجب واردات گسترده شکر شده و ضربه مهلکی بر صنعت قند و شکر ایران وارد ساخت. این در حالی است که صنعت و قند و شکر در سایر کشورهای جهان از جمله آمریکا، اروپا، ژاپن و ... از بیشترین حمایت دولتی برخوردار است. فرضیه تحقیق حاضر رابطه میان تعرفه و واردات شکر در ایران را بررسی می کند: افزایش تعرفه واردات منجر به افزایش تولید شکر در ایران می گردد. متغیر مستقل اصلی تعرفه واردات شکر و سایر متغیرهای مستقل شامل میزان واردات، موجودی انبار و قیمت داخلی شکر می باشند.متغیر وابسته نیز تولید شکر در نظر گرفته شده است. در فصل اول، مکتب نئوکلاسیک به عنوان چارچوب نظری این تحقیق مورد توجه قرار گرفته و در فصل دوم توضیحاتی پیرامون نظریات اقتصاد کشاورزی معاصر، بحث حمایت گرایی، کلیات تعرفه و نیز بخش کشاورزی در سازمان تجارت جهانی آورده شده است. روش کمینه مربعات معمولی به عنوان ابزار بررسی در فصل سوم شرح داده شده است. در این تحقیق از نرم افزار eviews برای تخمین به روش ols استفاده شده است. پس از تخمین و ترتیب دادن آزمون های همبستگی پیاپی، همسانی و اریانس و نرمال بودن و انجام اصلاحات لازم، نتایج به دست آمده نشان داد که اولا از میان متغیرهای مستقل، متغیر قیمت بر میزان تولید شکر اثر معناداری ندارد. ثانیا رابطه میان سایر متغیرهای مستقل با تولید شکر معنادار بوده و ضریب تعیین بالا نشاندهنده قدرت توضیح دهندگی بالای متغیرهای مستقل می باشد. ثالثا متغیر مستقل اصلی ما یعنی تعرفه به میزان بیشتری بر روی تولید شکر موثر بوده و رابطه مستقیمی میان این دو متغیر وجود دارد تعرفه بر میزان واردات در سال آینده و نیز در دو سال آینده اثرگذار خواهد بود نتایج فوق نشاندهنده لزوم دقت بیشتر در وضع تعرفه و منطقی کردن آن را نشان می دهد