مقایسه روش های ارائه خدمات اشاعه گزینشی اطلاعات در مراکز اطلاع رسانی و کتابخانه های ایران و چند کشور منتخب

با پیشرفت فن آوری های اطلاعاتی و تنوع محمل های ذخیره سازی اطلاعات، خدمات اطلاعاتی در کتابخانه ها جایگاه ویژه ای یافته و جایگزین مناسبی برای خدمات مرجع سنتی محسوب می شوند. در این میان خدمات آگاهی رسانی جاری و مهمترین نوع آن یعنی خدمات اشاعه گزینشی اطلاعات به پرطرفدارترین نوع خدمات اطلاعاتی تبدیل شده و نقش زیادی در سرعت بازیابی و دستیابی به اطلاعات مورد نیاز کاربران به عهده دارند. در این پژوهش سعی شده به بررسی شیوه های ارائه خدمات اشاعه گزینشی اطلاعات در کتابخانه ها و مراکز اطلاع رسانی ارائه دهنده این خدمات پرداخته شود و از طریق مقایسه شیوه های به کارگرفته شده با فرایند ارائه این خدمات، الگویی مناسب برای انجام آن تهیه گردد. پژوهش از نوع کاربردی و به روش پیمایشی به صورت توصیفی انجام گرفته است. ابتدا از طریق مطالعه متون موجود در این زمینه فرایند ارائه خدمات اشاعه گزینشی اطلاعات مشخص و معیارها استخراج گردید.در مرحله بعد جهت دریافت اطلاعات مربوط به شیوه ارائه خدمات اشاعه گزینشی اطلاعات در مراکز تحت بررسی پرسشنامه ای متشکل از معیارهای بدست آمده تهیه و اطلاعات مربوط به شیوه ارائه این خدمات در مراکز تحت بررسی جمع آوری گردید. در پایان تجزیه و تحلیل اطلاعات کسب شده با استفاده از نرم افزار آماری spss انجام شد. جامعه پژوهش شامل 16 کتابخانه و مرکز اطلاع رسانی ارائه دهنده این خدمات در ایران بوده که از طریق کاوش در وب شناسایی شدند. یافته های پژوهش نشان دهنده این مسئله است که در بیشتر مراکز اطلاع رسانی و کتابخانه های تحت بررسی در ایران خدمات اشاعه گزینشی اطلاعات به شیوه نیمه الکترونیکی انجام می شود. در مجموع از تعداد 16 مراکز تحت بررسی، در 13 مرکز (2/081/0) فرایند اجرای خدمات به صورت نیمه الکترونیکی، در 2 مرکز (5/012/0) تمام مراحل به صورت الکترونیکی و 1 مرکز (2/06/0) نیز فرایند این خدمات کاملا به شیوه سنتی اجرا می شود. اما با توجه به درصد میزان اجرای فرایند به شیوه سنتی می توان گفت که در تمام مراکز به طور میانگین 8/20 در صد فرایند به صورت سنتی اجرا می شود و این عدد در استفاده از شیوه الکترونیکی به 049/0 می رسد. همچنین مشخص گردید ارتباط معنی داری بین نوع منابع مورد استفاده جهت اجرای خدمات اشاعه گزینشی اطلاعات و شیوه اجرای این خدمات در مراکز وجود دارد. و بین شیوه های به کارگرفته شده مراکز در جهت اجرای فرایند این خدمات اختلاف معناداری به چشم می خورد.در پایان پیشنهادهایی برای پژوهش های آینده ارائه شده است.