بررسی عوامل موثر بر سرمایه گذاری مستقیم خارجی (با تاکید بر افغانستان)

چکیده مقدمه: سرمایه گذاری مستقیم خارجی ، فرصتی مناسب برای کشورهای درحال توسعه است تا هم بتوانند از منابع خارجی برای جبران کمبود سرمایه استفاده کنند، ونیز از منافع دیگر آن ،مانند انتقال تکنولوژی وسایر مزایای آن بهره-مند شوند. البته برای این کار ،می بایست بسترهای لازم برای جذب سرمایه گذاری‎های مستقیم خارجی فراهم گردد. روش پژوهش: دراین مطالعه، شش کشور از جمله افغانستان که براساس طبقه بندی انکتاد ،جزء کشورهای با درآمد پایین طبقه بندی شده اند، و شش کشور که براساس طبقه بندی هریتیج ،از آزادی اقتصادی بالایی برخوردار است تقسیم بندی شده اند، انتخاب گردیدندکه مدل در قالب الگوی داده های تلفیقی یک بار برای این دو گروه و یک بار برای دوازده کشور، دربازه ی زمانی 2003تا2010 برآورد شده است. متغیرهای پژوهش: این پژوهش شامل هفت متغیر آزادی اقتصادی ، درجه ی باز بودن اقتصادی، تورم، وضعیت بازار مالی، مالیات ویارانه ها است که آزادی اقتصادی و درجه ی باز بودن اقتصادی ،مهم ترین آن ها است. یافته های پژوهش: نتایج نشان می دهد که از بین متغیرهای مورد بررسی اثر گذار بر سرمایه گذاری مستقیم خارجی ،آزادی اقتصادی و درجه ی باز بودن اقتصاد ،در تمامی کشورها دارای اثر مثبت واز لحاظ آماری معنی دار است ؛که این امر برای سیاست‎گذاران از جمله افغانستان می تواند به عنوان یک خط مشی مورد استفاده قرار گیرد. با توجه به موقعیت و درآمد کشورهای مختلف ،متغیرهای دیگر ،درجه ی تاثیرش برای هر یک از آن ها متفاوت از دیگری است و نیز در این پژوهش مشخص شد که در کشورهای در حال توسعه مانند افغانستان دخالت دولت برای جذب سرمایه گذاری خارجی لازم است .این دخالت می تواند شامل ارائه ی تسهلات بیمه ای، کاهش مالیات وتدوین قوانین مناسب برای سرمایه گذاری خارجی شود. نوآوری های پژوهش: این پژوهش با پژوهش های انجام شده دو تفاوت عمده دارد ؛اول این که در این مطالعه کشورهای با بیشترین آزادی اقتصادی با کشورهای کم درآمد باهم مقایسه شده است. که در مطالعات انجام شده چنین مقایسه ای انجام نشده است. که این مزیت می¬تواند به وضوح عوامل و تفاوت¬های تأثیر گذاری عوامل موثر بر سرمایه گذاری مستقیم خارجی بین این کشورها را مشخص کند. و دومین تفاوت این مطالعه این است که با تأکید بر افغانستان انجام شده است. نتیجه گیری: این مطالعه برای شناسایی عوامل موثر بر جذب سرمایه گذای مستقیم خارجی در دو گروه از کشور های کم در آمد و کشورهای با بیشترین آزادی اقتصادی انجام شده است. که نتایج نشان می دهد تاثیر گذاری متغیرها ،در دو گروه از کشورها کاملا یکسان نیست. و در بعضی موارد عکس هم هستند. مانند آزادی اقتصادی و درجه ی باز بودن اقتصادی در کشورهای توسعه یافته برای جذب سرمایه گذاری مستقیم خارجی بسیار مهم است. ولی تاثیر این دو متغیر در کشورهای در حال توسعه کم رنگ تر است که نشان می دهد در این کشورها به ویژه افغانستان ،برای جذب سرمایه گذاری خارجی ،دولت ها باید وارد عمل شوند .