ارزیابی میزان تاثیر پروژه های اجرایی دراصلاح مراتع حوزه آبخیز سد شهید پارسا شهرستان سرایان

مراتع اکوسیستم های طبیعی هستند که بخش وسیعی ازسطح کشور را در اقلیم های مختلف شامل می شوند. متأسفانه ازاین منابع ملی به طور مناسب بهره برداری نشده و بخش عمده ای از این منابع با ارزش در حال از بین رفتن است. برای اصلاح این مراتع باید از روش های مختلف اصلاح و احیای مراتع استفاده نمود تا مناطق به وضعیت پیشین خود باز گردند. در این تحقیق، عملیات اصلاح مراتع در قالب عملیات بیولوژیک پروژه آبخیزداری انجام شده شامل قرق، کنتورفارو و کپه کاری و بذر پاشی در حوزه ی سد شهید پارسای شهرستان سرایان، به همراه مناطق شاهد، مورد ارزیابی قرار گرفت تا مشخص شود هر کدام چه اثراتی بر روند پوشش گیاهی و تولید منطقه داشته اند. بدین منظور در هر یک از سایت های نمونه برداری با استفاده از روش تصادفی سیستماتیک، با توجه به وضعیت توپوگرافی و پوشش گیاهی منطقه، 3 ترانسکت 100 متری، مستقر گردید و در طول هر ترانسکت، با توجه به تراکم گیاهان بوته ای با استفاده از حدود 10 پلات 2 متر مربعی اقدام به برداشت شد. برای تعیین وضعیت مرتع از روش چهارفاکتوره وجهت تعیین گرایش مرتع از روش ترازوی گرایش یا روش امتیازدهی که از بهترین روش ها محسوب می گردد استفاده شد. برای اندازه گیری تولید از روش قطع و توزین و تراکم گونه های گیاهی از شمارش تعداد گونه های موجود در هر پلات بر حسب تعداد بر متر مربع استفاده گردید. برای تجزیه و تحلیل آماری داده ها از نرم افزار اکسل و past کمک گرفته شد. یافته ها نشان می دهند که در اثر اجرای عملیات اصلاحی ویژگی های پوشش گیاهی نسبت به منطقه ی شاهد، افزایش پیدا کرده است، به طوری که درصد تاج پوشش و درصد لاشبرگ، در مناطق اجرای عملیات، روند افزایشی و درصد خاک لخت و سنگ و سنگریزه، کاهش داشته است. همچنین، وضعیت مرتع، از فقیر به متوسط و خوب، تغییر پیدا کرده که این نشانگرِ تأثیرِ چشمگیرِ عملیات اصلاحی، بوده است. نتایج نشان می دهد که گرایش مرتع از وضعیتِ منفی، به مثبت، تغییر یافته است. میزان تولید علوفه در مناطق اجرای عملیات اصلاحی برای چرای دام، چندین برابر مناطق شاهد می باشد که افزایش تولید علوفه، سبب افزایش ظرفیت چرا شده است. در مناطق اجرای عملیات، غنا و تنوع گونه های گیاهی، افزایش یافته است. از طرف دیگر، توجیه اقتصادیِ پروژه های اصلاحیِ انجام شده، در حوزه ی آبخیز سد شهید پارسای سرایان نشان دهنده ی این نکته است که این عملیات کاملاً به صرفه بوده است و نسبت سود به هزینه آن مثبت بوده است.