بررسی امکان کنترل غیر شیمیایی بیماری پژمردگی فوزاریومی خربزه با استفاده از محلول سیلیکون و کمپوست در شرایط گلخانه و مزرعه

یکی از مهمترین بیماری¬های خربزه، پژمردگی ناشی از fusarium oxysporum است. در این تحقیق اثرات کاربرد سیلیکون در القای مقاومت میزبانی در مقابل این پاتوژن در شرایط آزمایشگاه، گلخانه و مزرعه مورد بررسی قرار گرفت. در شرایط آزمایشگاهی اثر غلظت¬های مختلف سیلیکون (2، 4 و 8 میلی مولار) بر رشد قارچ f. oxysporum آزمایش شد. نتایج نشان داد که غلظت¬ 8 میلی مولار سیلیکون با 87/85% کاهش رشد میسلیومی، بیشترین اثر بازدارندگی را روی رشد قارچ داشته است. در آزمایش¬های مزرعه¬ای و گلخانه¬ای غلظت¬های (250، 500، 750 و 1000 پی پی ام از سیلیکون) به صورت محلول در خاک استفاده شدند. در آزمایش¬های گلخانه¬ای اثر کاربرد کمپوست مورد نظر (پیت ماس و کوکوپیت) در بازدارندگی از رشد پاتوژن نیز سنجیده شد. در این آزمایشات، شدت بیماری، وزن تر و خشک اندام هوایی، وزن تر و خشک ریشه و طول شاخه گل¬دهنده در آزمایش¬های مزرعه و گلخانه مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج این بررسی¬ها نشان داد که کاربرد سیلیکون و کمپوست بر روی بوته¬های خربزه سبب کاهش شدت بیماری (58%) و افزایش برخی فاکتورهای رشدی گیاهان خربزه تیمار شده در مقایسه با گیاهان شاهد آلوده شدند. هدف دیگر این تحقیق، بررسی تاثیر سیلیکون روی شاخص¬های مقاومت القایی شامل آنزیم های کیتیناز و بتا-1و4-گلوکاناز و همچنین مقدار پرولین در بافت¬های گیاهان تیمار شده در شرایط گلخانه بود. ارزیابی¬ها نشان داد میزان فعالیت آنزیم¬های فوق و مقدار پرولین در گیاهان تیمار شده با القاء کننده¬ها در مقایسه با گیاهان شاهد سالم و آلوده افزایش یافته بود. بالاترین میزان فعالیت آنزیم¬ها به ترتیب در روزهای دوم و چهارم بعد از کاربرد سیلیکون مشاهده شد و در روز ششم کاهش میزان فعالیت را نمایان ساختند. میزان تجمع اسید آمینه پرولین در بافت گیاه نیز که روز هفتم پس از استفاده از سیلیکون مورد سنجش قرار گرفت افزایش معنی¬داری را در تیمارهای دارای سیلیکون (37/26) نسبت به شاهد آلوده (16/22) و سالم (21/21) نشان داد. کاربرد کمپوست نیز در تمامی تیمارهای آزمایشی به میزان کمی اثرات بازدارندگی از بیماری و القاء افزایش میزان فعالیت آنزیم¬های مرتبط با مقاومت القایی را نشان داد. با توجه به نتایج به دست آمده، به نظر می¬رسد که سیلیکون و کمپوست به عنوان محرک¬های دفاع گیاه می¬توانند به عنوان روش مبارزه بی-خطر در برابر پژمردگی فوزاریومی خربزه مورد توجه قرار گیرند.