بررسی هیدرولوژیکی و هیدروژئولوژیکی آبخوان دشت ایواوغلی

به منظور بررسی کیفیت آب زیرزمینی دشت ایواوغلی علاوه بر جمع آوری اطلاعات هیدروشیمیایی مطالعات قبلی صورت گرفته، تعداد ?? نمون? آبی از چاه، چشمه و قنات برای یونهای اصلی و ?? نمونه برای فلزات سنگین برداشت شد. پارامترهای هدایت الکتریکی و ph در محل نمونه برداری و نیز یونهای اصلی (ca، na، mg، k، hco3، co3 و so4) و یونهای فرعی (نیترات ، سیلیس و فلوراید) در آزمایشگاه آب شناسی دانشگاه تبریز مورد سنجش قرار گرفتند. و فلزات سنگین (as، fe، al، mn، cd،pb، cr و ba) نیز بصورت جداگانه در آزمایشگاه آب و فاضلاب شهری آذربایجان غربی اندازه گیری شدند. بر اساس بررسی های انجام گرفته تیپ آب در اکثر موارد کلروره می باشد. از لحاظ کاتیونی اکثریت مناطق و نیز بخش های جنوب و غربی منطقه رخساره ها از نوع سدیک می باشد. آب های این منطقه از نوع آب های شور بوده و مقادیر هدایت الکتریکی در این دشت و به خصوص از بخش های شرقی به غربی و در بخش های جنوب غربی دشت بالا می باشد. به طور کلی مقادیر املاح محلول در بخش های جنوب غربی دشت به علت عبور رودخانه شور زیلبر از آن منطقه و ارتباط آن با آبخوان و نیز حضور سازندهای تبخیری و نمکی و انحلال آن ها در آب زیرزمینی بالا می-باشد. یون های سدیم و کلر و سولفات و نیترات و منیزیم و بیکربنات مقادیر بالاتری از استاندارد جهانی را نشان می دهند. از نظر قابلیت شرب اکثریت نمونه ها در گروه قابل قبول و متوسط تا نامناسب قرار دارند. از لحاظ کشاورزی بیشتر نمونه ها از کیفیت پایین تا متوسط جهت کشاورزی برخوردارند. نتایج آنالیزهای هیدروشیمیایی فلزات سنگین نشان دهنده بالا بودن مقادیر آرسنیک در بعضی از مناطق بخصوص مناطق شرقی و مرکزی دشت بیش از استاندارد سازمان بهداشت جهانی (who) می باشد. در کل می توان عامل اصلی این آنومالی ها را ارتباط بین رودخانه زیلبرچای با آبخوان و کشاورزی در منطقه و ارتباط سازندهای زمین شناسی و ارتباط یافتن فاضلاب های خانگی روستائیان با آب های زیرزمینی دانست. با توجه به نتایج آنالیز خوشه ای، نمونه های آنالیز شده درچهار خوشه قرار گرفته اند. براساس روش تحلیل عاملی، چهار عامل اصلی موثر بر هیدروشیمی منطقه مورد شناسایی قرار گرفت. از بین عوامل، عامل اول (یون های کلر، پتاسیم، سدیم، منیزیم و هدایت الکتریکی(ec) موثرترین عامل بر تغییر کیفیت آب می باشد.