تعیین تعادل اقتصادی-زیست محیطی حوضه آبخیز دریاچه زریوار مریوان ( کاربرد مدل نظریه بازی چندهدفه)

حوضه آبخیز دریاچه زریوار دارای کاربری های گوناگون است، سالیانه شـمار زیـادی گردشـگر وارد ایـن منطقه شده که منبع درآمدی برای ساکنان منطقه بوده و از سویی دیگر به تخریب و آلودگی حوضه می افزایند، فعالیت کشاورزی و باغداری ساکنان حوضه هم منبع درآمد و هم تامین کننـده معیشـت و مکفـی نیـاز غـذایی روستاییان حوضه است ولی مصرف بی رویه انواع مـواد شـیمایی و بهـره بـرداری بیش ازحـد از زمـین هـا توسـط کشاورزان و باغداران موجب فرسایش و آلودگی بیشتر خاک گردیده است. وجود رشته فعالیـت هـای دامـداری و صنعتی نیز علاوه بر درآمدزایی، به تخریب بیشتر دریاچه افزوده است به طور خلاصه مـی تـوان گفـت مجموعـه فعالیت های ذکرشده علاوه بر آنکه بسیار درآمدزا هستند ولی باعث بروز پدیده اوتریفیکاسیون (تغدیـه گرایـی) و درنتیجه پیری دریاچه شده است. این امر به یک نگرانی عمومی تبدیل شده و بحث هـای بسـیاری را در محافـل منطقه و استانی به همراه داشته است. سیاست ایده آل مدیریت حوضه آبخیز به گونه ای است کـه زمـین را بـه کاربری های مختلف طوری اختصاص دهیم که از ظرفیت تجمعی آب کاسـته نشـود و همچنـین اثـر سـویی بـر کیفیت آب مخزن نداشته باشد. در این مطالعه یک مدل چندهدفه نظریه بازی (mogm) جهت تصمیم گیـری و موازنه چالش های اقتصادی – زیست محیطی حوضه آبخیز دریاچه زریوار مریوان بسـط داده شـده اسـت . از نظریـه بازی ها به عنوان ابزاری جایگزین برای حل تعارضات استراتژیک یعنی توسعه اقتصادی (توسعه و کاربرد زمـین) و حفاظت از محیط زیست( حفظ کیفیت آب و کاهش مواد آلاینده) استفاده شده است. برای محاسبه و نمایش انواع مختلف کاربرد اراضی از سیستم اطلاعات جغرافیایی (gis) استفاده شد. نوآوری و مزیت مدل چندهدفه بازی را می توان هنگام ارائه نتایج آن مشاهده کرد، به طور ی که این مدل برخلاف مدل متعارف چندهدفه که جواب بهینه پارتو را به دست می دهد منجر به دستیابی بـه راه حـل تعـادلی نـش مـی گـردد . در حالـت تعـادل نـش بـازی، چالش های اقتصادی-زیست محیطی متوازن شده و طرفین بازی به توافق می رسند. از سوی دیگر مدل به کاررفته به آسانی قابل تفسیر توسط تصمیم گذار است. نتایج نشان داد که الگوی فعلی کاربری اراضی متناسب بـا اهـداف اقتصادی زیست محیطی نیست و لازم است تغییراتی در کاربری های فعلی صورت پـذیرد . همچنـین نتـایج مـدل حاکی از برتری مدل mogm نسبت به مدل متعارف برنامه ریزی چندهدفه است . در پایان پیشنهاد می گردد جهت به واقعیت نزدیک تر شدن تحقیقات، از مدل های بازی نیز به منظور پیش بینی واکنش تصمیم گیران استفاده شود. زیرا این مدل ها نسبت به مدل های معمولی واقعی تر بوده و عکس العمل تصمیم گیران در دنیای واقعی را بهتر توصیف می کنند.