شناسایی و اولویت بندی علل تاخیرات پروژه های صنعت آب بر اساس رویکرد ahp

اهمیت انجام تحقیق پیش رو از جهت زمان بر بودن عموم پروژه های در دست اجرای صنعت آب کشور می باشد، به نحوی که تسریع بهره برداری از این گونه پروژه ها و تلاش برای کاهش تاخیرات، هزینه ی سرمایه ی اولیه را به شکل محسوس کاهش می دهد، و درآمدهای پیش بینی شده ی حاصل از آن هر چه سریع تر محقق می گردد. و نیز علاوه بر موارد کمی مشهود، انجام به موقع این پروژه ها منافع کیفی نامشهودی از قبیل افزایش رفاه عمومی، توسعه ی ملی و اشتغال زایی را در بر خواهند داشت. از مهم ترین اهداف انجام پژوهش حاضر، شناسایی تاخیرات، رتبه بندی علل وقوع آن ها و ریشه یابی منشاء بروز آن ها در پروژه های بزرگ صنعت آب می باشد. طبقه بندی عوامل ایجاد براساس ماهیت آن ها، استانداردها و المان های کنترل پروژه و بررسی راهکارهای موجود در جهت کاهش این تاخیرات و حرکت به سمت حذف آن ها، از دیگر اهداف این پژوهش به شمار می رود. نتایج حاصل از تحقیق جهت ارائه ی اطلاعات تحلیلی و کارشناسی و راهکارهای مناسب به سازمان های دولتی و خصوصی پروژه محور و شرکت های مشاوره ی مهندسی و کنترل پروژه و نیز مراکز علمی و تحقیقاتی که در این زمینه مطالعه و فعالیت می کنند، قابل استفاده خواهد بود. این نتایج سازمان ها را در تصمیم گیری صحیح و به موقع و اتخاذ استراتژی های مناسب جهت شناسایی نقاط ضعف و قوت موجود و بهبود فرآیند مدیریت پروژه یاری خواهد نمود. پژوهش حاضر با انجام مطالعات کتابخانه ای و پژوهش های میدانی به شناسایی 45 عامل در به تاخیر افتادن پروژه های صنعت آب در شش فاز عمده پرداخته است. این عوامل عبارتند از 13 عامل در فاز قوانین و مقررات، 7 عامل در فاز تامین مالی و تخصیص بودجه، 7 عامل در فاز عوامل مدیریتی، 8 عامل در فاز کنترل پروژه، 5 عامل در فاز دانش فنی و 5 عامل در فاز عوامل محیطی و سیاسی. این عوامل در قالب پرسشنامه در اختیار جامعه آماری، متشکل از کارکنان شرکت آب منطقه ای آذربایجان شرقی قرار گرفت و پس از انجام تحلیل های آماری، موثرترین عوامل از میان 45 عامل اولیه شناسایی شدند، سپس از طریق پرسشنامه ی مقایسات زوجی و دریافت نظر مسئولین پروژه ها و تحلیل آن ها با بهره گیری از روش ahp به کمک نرم افزار expert choice اهمیت موثرترین عوامل معرفی شده، محاسبه گردید. و عوامل به ترتیب اثرگذاری در هر فاز معرفی شدند. از میان مهم ترین عوامل ایجاد تاخیر می توان به عدم تامین اعتبار در مقاطع زمانی مناسب، مشکلات رفع معارضین، تاخیر در پرداخت صورت وضعیت ها، عدم تخصص و تجربه ی ناکافی مدیران پروژه و ضعف های مدیریتی، کمبود نیروی انسانی خبره و کارآمد، عدم ثبات اقتصادی و بالا رفتن قیمت مصالح و تجهیزات و مشکلات سیاسی و جوی اشاره نمود.