اثر تنش خشکی و گرد و خاک روی برخی خصوصیات مورفوفیزیولوژیکی انگور

خشکی جزء مهم¬ترین تنش¬های محیطی غیرزنده است که روی رشد و جنبه¬های فیزیولوژیکی گیاهان اثر می¬گذارد و هرساله باعث آسیب به تولیدات کشاورزی می-شود. به دلیل بالا رفتن دمای زمین، افزایش تبخیر و تعرق و کاهش بارندگی افزایش خسارت به محصولات کشاورزی به دلیل کمبود آب قابل پیش¬بینی است. تنش محیطی ناشی از گردوخاک هم یکی از مشکلات عمده در ایران بخصوص در دهه¬ی اخیر بوده است. انگور یکی از محصولات مهم استان کردستان است که به صورت دیم رشد می-کند. بنابراین بررسی اثر متقابل گردوخاک و تنش خشکی می¬تواند به مشخص شدن تأثیر این تیمارها بر خصوصیات مورفولوژیکی و فیزیولوژیکی انگور منجر شود. برای مطالعه¬ی اثر گردوخاک و تنش خشکی بر برخی خصوصیات رویشی انگور، آزمایشی با تیمارهای آبیاری (شاهد (1/0-) و تنش خشکی (2/1- مگا پاسکال) و گردوخاک بر روی دو رقم انگور خوشناو و بی دانه سفید انجام شد. این آزمایش به صورت طرح کاملاً تصادفی با 4 تیمار (شاهد، تنش خشکی، گردوخاک و گردوخاک + تنش خشکی) و 3 تکرار در سال 1392 و 1393 انجام شد. نتایج نشان داد که تنش خشکی و گردوخاک باعث کاهش صفات مورفولوژیکی (طول ریشه، حجم ریشه، تعداد برگ، سطح برگ، طول شاخساره، وزن خشک ریشه و اندام هوایی و ماده¬ی خشک کل)، رطوبت داخل تاج، محتوای نسبی آب برگ (rwc) و شاخص پایداری غشاء سلولی (msi) در هر دو سال شدند. بیشترین کاهش زمانی به دست آمد که گردوخاک و تنش خشکی با همدیگر اعمال شدند. در اثر تنش خشکی و گردوخاک دمای برگ، میزان مالون‏ دی‏ آلدئید، فعالیت آنزیم¬های ضد اکسایشی و میزان h2o2 افزایش یافتند و بیشترین افزایش در تیمار تنش خشکی + گردوخاک مشاهده شد. در سال اول تیمار تنش خشکی بدون گردوخاک بیشترین میزان پرولین آزاد و کربوهیدرات‏های محلول کل را دارا بود اما در سال دوم تنش خشکی + گردوخاک بیشترین مقدار را داشت. بر اساس این نتایج به نظر می¬ رسد که اثر منفی گردوخاک بر هر دو رقم ظاهر شده و این مسئله در شرایط خشکی تشدید شده است.