اثر بارش های اسیدی و قلیایی بر ویژگی های خاک و تولید رسوب خاک های مختلف توسط شبیه ساز باران

یکی از آثار و نتایج آلودگی هوا، پدیده باران اسیدی می¬باشد. باران¬های اسیدی بدترین نوع آلودگی خاک محسوب می¬شوند، چرا که در وهله¬ی اول باعث از بین رفتن پوشش جنگلی و در وهله¬ی دوم باعث آلودگی منابع آب در حد وسیع می¬گردد. پژوهش حاضر با هدف بررسی اثر بارش¬های اسیدی و قلیایی بر ویژگی¬های خاک و تولید رسوب خاک¬های مختلف توسط شبیه-ساز باران در محوطه فضای باز گلخانه دانشکده کشاورزی دانشگاه بوعلی¬سینا همدان در سال 1393 انجام پذیرفت. به منظور انجام این پژوهش، از دستگاه شبیه¬ساز بارانی به ارتفاعm 2 ساخته شده در گلخانه دانشکده کشاورزی دانشگاه بوعلی سینا استفاده گردید. آزمایش شبیه¬سازی باران با دو شدت (mm/hr 42 و mm/hr 56) و چهار ph (5/4 و 5/5) و (8/7 و 3/8) به ترتیب مربوط به بارش¬های اسیدی و قلیایی در کرت¬هایی با دو بافت خاک متفاوت (سبک و سنگین) انجام شد. ابعاد هر کرت نیز 2×5/1 متر مربع در نظر گرفته شد. پس از هر شبیه¬سازی باران، رواناب و زه¬آب خروجی از زه¬کش¬ها جمع¬آوری گردید و از خاک هر کرت در عمق 20-0 سانتیمتر نمونه¬برداری شد. پس از انتقال نمونه¬ها به آزمایشگاه مقادیر فلزات سنگین (روی، مس، آهن، منگنز، نیکل، سرب و کادمیم) اندازه¬گیری شد. همچنین در هر آزمایش از رواناب حاوی رسوب کرت¬ها نمونه¬برداری گردید و حجم رواناب تولیدی بر حسب لیتر و غلظت رسوبات بر حسب گرم بر لیتر محاسبه شد. این پژوهش به صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح بلوک¬های کامل تصادفی در سه تکرار انجام گرفت (16 تیمار×3 تکرار). تجزیه و تحلیل داده¬ها با استفاده از نرم¬افزار 2/9 sas انجام شد و تمامی نمودارها در محیط نرم¬افزار excel رسم گردید. نتایج نشان داد اثر بافت خاک بر کلیه فلزات موجود در خاک معنی¬دار، ولی بر عناصر سنگین موجود در رواناب و زه¬آب غیرمعنی¬دار بود. با افزایش شدت بارش غلظت کلیه عناصر موجود در زه¬آب به جز مس به طور معنی¬داری افزایش یافت. همچنین با افزایش اسیدیته تغییرات روی و مس خاک به صورت کاهشی ولی در خصوص سرب به صورت افزایشی بود. اثر سه فاکتور بافت خاک، ph و شدت بارش بر مقادیر حجم رواناب و غلظت رسوب معنی¬دار شد. ضمناً در کلیه تیمارها با افزایش ph میزان حجم رواناب و غلظت رسوب کاهش یافت ولی افزایش شدت بارندگی باعث افزایش مقادیر مذکور گردید.