بررسی تنوع ژنتیکی ماهی شیربت (barbus grypus) در رودخانه های کارون، کرخه، دز و جمعیت پرورشی استان خوزستان با استفاده از نشانگر ریز

ماهی شیربت (barbus grypus) یکی از گونه های مهم تجاری در آبزی پروری ایران به شمار می رود که متعلق به خانواده کپور ماهیان (cyprinidea) است و در منابع آبی غرب و جنوب غرب ایران به ویژه آب های استان خوزستان حضور گسترده ای دارد. اطلاعات در سطح مولکولی راجع به این گونه محدود است. برخی از گزارشات نشان می دهد که جمعیت این گونه در رودخانه های خوزستان کاهش یافته است. مدیریت تنوع ژنتیکی در موجودات، نیازمند ارزیابی ساختار ژنتیکی و تفکیک ذخایر گونه مورد نظر است. یکی از مهم ترین نشانگرهای ژنتیکی که برای توصیف ساختار ذخایر بسیاری از گونه های ماهیان به کار رفته است ریزماهواره ها هستند. در این تحقیق، برای بررسی تنوع ژنتیکی ماهی شیربت در رودخانه های کارون، کرخه و دز و نمونه های پرورشی استان خوزستان با استفاده از نشانگر ریزماهواره، تعداد 120 نمونه (30 نمونه از رودخانه کارون، 30 نمونه از رودخانه کرخه، 30 نمونه از رودخانه دز و 30 نمونه پرورشی) جمع آوری شد. dna نمونه ها به روش فنل- کلروفرم استخراج و با استفاده از 7 جایگاه ریزماهواره ای بررسی شد. متوسط هتروزیگوسیتی مورد انتظار و مشاهده شده به ترتیب 859/0 و 723/0 به دست آمد. آنالیز واریانس مولکولی نشان داد که تنوع بالایی (96 درصد) در درون جمعیت های مورد بررسی وجود دارد. متوسط آماره fst، 034/0 به دست آمد که نشان دهنده تمایز ژنتیکی پایین بین جمعیت های مورد بررسی است. در بررسی انحراف از تعادل هاردی_واینبرگ در سطح جایگاه ها، دو جایگاه در جمعیت کارون در تعادل بوده و سایر جایگاه ها از تعادل هاردی_واینبرگ انحراف معنی داری داشتند (05/0 ? p). طبق دندروگرام upgma ترسیم شده بر اساس مقدار فاصله ژنتیکی، نمونه¬های رودخانه های کارون و دز از هم جدا نشده اما احتمالاً جمعیت رودخانه کرخه از جمعیت دو رودخانه دیگر و جمعیت پرورشی از جمعیت هر 3 رودخانه جدا گردیده است.