اثر تنش خشکی در مرحله رشد رویشی و زایشی بر عملکرد و اجزاء آن و برخی خصوصیات فیزیولوژیک برخی ارقام سویا

با وجود اینکه آب دو سوم از سطح زمین را فرا گرفته است، اما به عنوان عامل اصلی محدود کننده تولید محصولات کشاورزی شناخته می شود. سویا (glycine max) ازمهم ترین دانه های روغنی درجهان و ایران می باشد. 21 درصد ازکل انرژی مصرفی مردم کشورمان از طریق روغن تأمین می گردد. اما غالب روغن مصرفی کشور وارداتی می باشد. با توجه به کاربردهای بسیار مفید و گسترده گیاه زراعی سویا در بخش کشاورزی به منظور بررسی اثر تنش خشکی در مرحله رشد رویشی و زایشی بر عملکرد و اجزاء آن و برخی خصوصیات فیزیولوژیک برخی ارقام سویا، بررسی گلدانی با چهار تکرار به صورت آزمایش فاکتوریل در غالب طرح بلوک های کامل تصادفی در تابستان 91 در پردیس دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه رازی کرمانشاه اجرا گردید. سطوح تنش خشکی عبارت بودند از تیمار شاهد (بدون اعمال تنش خشکی) تنش خشکی در مرحله رشد رویشی (مرحله پنج برگی) و رشد زایشی (گلدهی). ارقام مورد آزمایش نیز عبارت بودند از williams ، l17، m9، m7 و zan. این آزمایش نشان داد که اعمال تیمار های تنش خشکی روی تمام صفات فیزیولوژیک مورد مطالعه و صفات مرتبط با عملکرد و زیست توده اثر معنی داری گذاشتند. تنش خشکی در مرحله رشد زایشی در مقایسه با تیمار شاهد و تیمار تنش خشکی در مرحله رشد رویشی عملکرد زیست توده و اجزاء عملکرد دانه را با شدت بیشتری کاهش داد. نتایج همچنین نشان دادند تنش خشکی در مراحل مختلف رشدی باعث کاهش حداکثر کارایی کوانتومی فتوسیستم ii، محتوای آب نسبی برگ، غلظت پروتئین های محلول برگ و کلروفیل برگ شد. میزان کاهش صفت محتوای آب نسبی در ارقام حساس بیشتر بود. همچنین تنش خشکی باعث افزایش مقاومت روزنه ای، قندهای محلول، اسید آمینه پرولین و فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدان شامل سوپراکسید دیسموتاز، پراکسیداز و کاتالاز گردید. این نتایج با کاهش رشد گیاه همبستگی داشت.