بررسی ویژکی های زبانی تفسیر شَنقَشی

تفسیر شنقشی یکی از کهن ترین آثار منثور فارسی دری است. این کتاب با زبانی که ویژگی های فارسی دری دوره ی نخست و فارسی میانه را باهم داراست، از نظر زبانی از ارزشمندترین متون نخستین دوره ی اسلامی به شمار می رود. واژه ها، افعال و ترکیبات به کاررفته در این اثر نشان می دهد که به احتمال بسیار در اواخر سده ی چهارم یا اوایل سده ی پنجم نگارش یافته است. تفسیر شنقشی ترجمه ای صرفا تحت اللفظی نیست، بلکه گاه رنگ تفسیر و توضیح به خود می گیرد، ولی نحو اثر بیشتر تحت تاثیر متن عربی و ترجمه، تحت اللفظی بوده است. افزون بر صرف، در موارد اندک از نظر نحوی و بیشتر از همه آوایی این اثر در خور توجه است. در این اثر واژه ها، ترکیبات و برابرهای فارسی غریبی دیده می شود که از نظر ساخت، ریشه و بررسی های نحوی، صرفی و آواشناسی تحت تاثیر فارسی میانه است و کوشیده شد این تاثیر با آوردن شواهدی از زبان فارسی میانه نشان داده شود. این پژوهش با هدف بررسی ویژگی های زبان فارسی در سده ی چهارم و پنجم و تدوین بخشی از دستور تاریخی زبان فارسی به بررسی ویژگی های صرفی، نحوی، آوایی و ساخت واژی این اثرپرداخته است.پیکره ی زبانی در این پژوهش، تمام متن شنقشی است که شامل ده سوره ی آغاز قرآن می باشد و همین مقدار نیزکامل نیست و افتادگی دارد. در پنج فصل تدوین شده است که به ترتیب زیر می باشد: فصل اول. مبانی نظری و کلیات فصل دوم. آوا فصل سوم. صرف فصل چهارم. نحو و بررسی برابرهای فارسی متن فصل پنجم. نتیجه گیری