از ریشه به راه: برنامه آموزشی خود/هویت شناسی در کلاس های زبان انگلیسی

ر چند دهه اخیر، اعتراضات بسیاری متوجه آموزش زبان انگلیسی در کشورهای غیر انگلیسی زبان شده است. این اعتراضات به دلیل سیطره زبانی ، ذهنی ، فرهنگی، علمی و ادبی زبان انگلیسی و کشور های انگلیسی زبان است. در این میان ، توزیع و گسترش و هژمونی متون بر گرفته از ادبیات انگلیسی و آمریکایی در کشورهای دیگراز اهمیت خاصی برخوردار شده است. این متون ادبی به دلایل اصالت و مهارت زبانی خالقان آنان مشروعیت انحصار طلبانه ای کسب نموده اند. اگرمقرر است زبان انگلیسی به عنوان زبان بین المللی و نه زبان اختصاصی چند کشور محدود انگلیسی زبان در دنیا مطرح شود، می بایست گستره ادبیات فراتری را بکار گیرد تا سایر کشور ها نیز سهمی در ارائه آثار ادبی کهن و معاصر خود به منظور تعمیق وآشنا سازی نسل های حاضر و آتی با فرهنگ خود داشته باشند. در پژوهش میان رشته ای که با همراهی اساتید و کارشناسانی از رشته های آموزش زبان انگلیسی ، ادبیات فارسی و تاریخ اسلام در دانشگاه الزهرا (س) صورت گرفت ، به تهیه و تدوین ترجمه انگلیسی متون عرفانی و حماسی فاخر و غنی ادبی-اسلامی و استفاده از آنان به عنوان جایگزینی برای محتوای کتابهای رایج وارادتی در کلاس های عمومی زبان انگلیسی همت گماشته شد. شرکت کنندگان در این پژوهش جمعی از دانشجویان دختر دانشگاه الزهرا (س) و از رشته های مختلف تحصیلی بودند. نتایج این پژوهش که سه ترم تحصیلی به طول انجامید نشان داد این متون ادبی بستر مناسبی را برای فعالیت های زبانی هنری همچون ایجاد ارتباط بین مفاهیم داستان های مختلف و شخصیت ها ، تبادل نگرش های گونانون در مورد درون مایه داستان ها و غیره به وجود آورد . از سوی دیگر ، زبان آموزان به دلیل احساس قرابت و نزدیکی بیشتر با خالقان این متون بومی ، کمتر احساس غربت ذهنی و زبانی کرده و با اعتماد به نفس بیشتر به خلق زبانی آمیخته با معنویت ، بینش و تفکر، دغدغه های زندگی حال و هنر و خلاقیت می پرداختند. در مرحله دیگری از پژوهش ، محقق—به عنوان معلم-پژوهنده—به واکاوی تحولات شخصی در طول اجرای این برنامه درسی پرداخت. تحولاتی همچون اعتماد به نفس در تهیه و تنظیم متون درسی برگرفته از ادبیات فارسی کهن به جای استفاده از متون رایج وارداتی ، همگامی با دانشجویان در یادگیری و اشتراک تجربیات و استفاده از متون درسی چند رسانه ای از جمله این تحولات بود.