اثرات اسید سیلیکون و تنش خشکی بر برخی ارقام گندم در منطقه سیستان

سیلیکون دومین عنصر موجود در خاک است که دارای اثرات مفیدی در افزایش تحمل گیاهان به تنش های زنده و غیر زنده است.به منظور بررسی تاثیر محلول پاشی اسیدسیلیکون و شرایط کم آبیاری بر سه رقم گندم، آزمایشی در سال زراعی 93-92 به صورت کرت های دو بار خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 3 تکرار در مزرعه تحقیقاتی پژوهشکده کشاورزی دانشگاه زابل واقع در چاه نیمه انجام شد. تنش خشکی شامل: (i1)آبیاری در 90 درصد از ظرفیت مزرعه (شاهد)، (i2) آبیاری در 75 درصد ظرفیت مزرعه (تنش متوسط)، (i3) آبیاری 50 درصد ظرفیت مزرعه (تنش شدید) به عنوان عامل اصلی و سه رقم گندم بولانی، کلک افغانی و هامون بعنوان عامل فرعی و محلول پاشی اسید سیلیکون در سه سطح شاهد (صفر)، یک میلی مولار و 5/1 میلی مولار به عنوان عامل فرعی فرعی بودند. ویژگی های مورد ارزیابی عبارتند از: ارتفاع بوته، تعداد سنبله در متر مربع، تعداد دانه در سنبله، طول میانگره، وزن هزار دانه، طول سنبله، عملکرد بیولوژیک و شاخص برداشت، پروتئین دانه، نیتروژن و محتوی کلروفیل برگ در مرحله گرده افشانی بودند. تنش خشکی موجب کاهش تمامی پارامترها به غیر از شاخص برداشت گردید، که میزان کاهش تنش خشکی شدید بر عملکرد بیولوژیک 66/35 درصد و بر صفت عملکرد دانه 45/36 درصد نسبت به آبیاری مطلوب بوده است. محلول پاشی اسید سیلیکون بجز شاخص برداشت روی تمامی پارامترهای اندازه گیری شده تاثیر داشت، که میزان افزایش سطح 5/1 میلی مولار آن بر صفات عملکرد بیولوژیک، عملکرد دانه و کلروفیل نسبت به عدم محلول پاشی بترتیب 88/14، 53/9 و 41/19 درصد و افزایش سطح 1 میلی مولار اسیدسیلیکون این پارامترها نسبت به عدم محلول پاشی بترتیب 74/5، 02/4 و 35/11بود. بیشترین میزان عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیک 3282 و 7952 بود. نتایج نشان داد اثر متقابل تنش خشکی و محلول پاشی اسیدسیلیکون بر پارامترهای طول سنبله و عملکرد دانه و همچنین اثر متقابل ارقام و تنش خشکی بر وزن هزار دانه، تعداد سنبله در متر مربع، عملکرد بیولوژیک و ارتفاع معنی دار بوده است. اگرچه سطوح مختلف تنش خشکی و محلول پاشی اسیدسیلیکون بر روی ویژگی های رشدی گندم تاثیر گذار بوده است ولی میزان تاثیر گذاری بر هر یک از این ویژگی ها متفاوت است. بهترین و مناسب ترین عملکرد از محلول پاشی 1/5میلی مولار اسید سیلیکون برای کاهش اثرات کم آبیاری بدست آمد.