موقوفات خواجه رشیدالدین فضل الله همدانی

پایان نامه
چکیده

چکیده وقف به عنوان یکی از سنت های مهم در تاریخ ایران بعد از اسلام در حیات فرهنگی و تمدنی ایران نقش مهمی داشت. در پی هجوم مغولان به ایران، بسیاری از موقوفات در معرض غارت و بی سامانی قرار گرفت. با تأسیس حکومت ایلخانی تلاش هایی برای جلوگیری از تداوم این وضع شروع شد که باروی کار آمدن غازان خان و اسلام آوردن او و سپس اولجایتو وقف در دوره ای از شکوفایی قرار گرفت. در این میان نقش وزیران و دبیران ایرانی از جمله خواجه رشیدالدین فضل الله همدانی حائز اهمیت می باشد. رشیدالدین فضل الله همدانی رجال مشهور و متنفذ دوران ایلخانی که با اقداماتش در زمینه اوقاف سبب رونق گرفتن موقوفات شد. او در عصر غازان ریاست موقوفات شنب غازان را عهده دار و در زمان سلطنت الجایتو در سلطانیه ناحیه ای را آباد ساخت که به نام رشیدیه معروف گشت. موقوفات خواجه رشیدالدین فضل الله همدانی بیشترین و مهم ترین موقوفات ایران در دوران ایلخانی است. معروف ترین اقدام وی در زمینه وقف، بنیان نهادن مجتمع آموزشی ربع رشیدی می باشد. این مجتمع موقوفات عظیمی را در شهرهای چون یزد، آذربایجان، شیراز، اصفهان و موصل را به خود اختصاص داده بود. بیشترین مقدار این موقوفات در یزد می باشد. این موقوفات در بزرگ ترین سند وقفی ایران، وقف نامه ربع رشیدی ذکر گردیده است. در این پژوهش سعی بر آن است تا بامطالعه تاریخ مغول، وضعیت وقف در این دوره و همچنین بررسی شخصیت فرهنگی- سیاسی خواجه رشیدالدین و کنکاش در وقف نامه و بهره گیری از سایر منابع هم زمان به موضوعاتی چون وضعیت وقف، انگیزه و اهداف حقیقی واقف، اقدامات فرهنگی و از همه مهم تر به شرح و بررسی موقوفات این واقف بزرگ در آن دوره پرداخته شود. نتایج حاصل از پژوهش موردنظر این می باشد که باوجود تثبیت مالکیت ها و انجام اصلاحاتی در عهد غازان و اولجایتو، وزیر ثروتمند آن دو با وقف اموال گسترده خود در پوشش اسلامی و دینی و درواقع با اهداف اقتصادی و مالی به نوعی هم باعث احیای وقف فراموش شده عهد ایلخانی شد و هم این که اموالش را از دخالت و غصب حکومت و افراد سودجو در امان نگاه داشت. کلمات کلیدی: فارسی: وقف، رشیدالدین فضل الله همدانی، غازان، اولجایتو

منابع مشابه

تََاَمّلی در اندیشه اقتصادی خواجه رشیدالدین فضل الله همدانی

رشیدالدین فضل‌الله همدانی (645-718 ق/ 1247- 1318 م) طبیب، مورخ، وزیر و سیاستمدار برجسته سلاطین بزرگ ایلخانی، غازان و اولجایتو، به شمار می رود. بدون تردید فعالیت‌های اجتماعی این وزیر مدبر و دانشمند در گرایش سلاطین متأخر ایلخانی به اعمال یک سلسله اقدامات اصلاح طلبانه خصوصاً در زمینه اقتصادی و توسعه شهر و روستا و تثبیت نظام مالیاتی به نحو کاملاً چشم‌گیری مؤثر بوده است. از این روی شایسته است فعالیتها...

متن کامل

تََاَمّلی در اندیشه اقتصادی خواجه رشیدالدین فضل الله همدانی

رشیدالدین فضل الله همدانی (645-718 ق/ 1247- 1318 م) طبیب، مورخ، وزیر و سیاستمدار برجسته سلاطین بزرگ ایلخانی، غازان و اولجایتو، به شمار می رود. بدون تردید فعالیت های اجتماعی این وزیر مدبر و دانشمند در گرایش سلاطین متأخر ایلخانی به اعمال یک سلسله اقدامات اصلاح طلبانه خصوصاً در زمینه اقتصادی و توسعه شهر و روستا و تثبیت نظام مالیاتی به نحو کاملاً چشم گیری مؤثر بوده است. از این روی شایسته است فعالیتها...

متن کامل

تلاش خواجه رشیدالدین فضل الله همدانی در جلوگیری از انحطاط طب اسلامی

در این نوشتار سعی بر این است تا با تکیه بر منابع، ابتدا مختصری در خصوص زندگی نامه ی خواجه رشیدالدین فضل الله همدانی بیان کرده و حوادث مهم زندگی او را به صورت خلاصه بر شماریم. سپس از منظر طب، به زندگانی علمی و علایق پزشکی او پرداخته و دلایل دل مشغولی اش به حفظ سنت های طب ایرانی را بیان کنیم. هم چنین سعی بر این خواهد بود تا روشن نماییم که چگونه سنت های طبی مبتنی بر خرافات که عمدتاً ناشی از تأثیرات...

متن کامل

بازتاب اندیشه اجتماعی خواجه رشیدالدین فضل الله همدانی در مکاتبات و آثارش

خواجه رشیدالدین فضل الله همدانی از اندیشمندانی بودکه به طور عملی بیست سال در مقام وزارت خاند-ان ایلخا نی روزگار سپری ساخت. خواجه از وزیران روشن اندیش در ایران دوره اسلامی بود که توانست به کمک افکار بلند، همراه با دور اندیشی وآگاهی وسیعی که بر اندوخته های علمی و عملی سیاستمداران ایران پیش از اسلام و دوره اسلامی داشت، با ارائه برنامه های آبادگری تحسین برانگیز خود، اصلاحات اقتصادی و اجتماعی دورا...

درآمدی بر سبک و شیوه تاریخ نگاری رشیدالدین فضل الله همدانی

 از آن جایی که رشید الدین به اسناد و مدارک مربوط به مغولان دسترسی داشت، گزارش‌های نافذ و درستی از تاریخ و وقایع آن دوره ارائه وی دهد. حفظ دقت نظر در ثبت وقایع تاریخی و در کنار آن اشاره اجمالی به علل و نتایج امور و حوادث با در نظر گرفتن شرایط زمان و مکان از دیگر ویژگیهای کار رشید الدین فضل الله است . وی همچنین فرایند تدریجی جذب مغولان در فرهنگ و تمدن ایرانی ـ و اسلامی را باز گو می کند واینکه آنا...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


نوع سند: پایان نامه

وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه یزد - دانشکده ادبیات و علوم انسانی

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023