بررسی میزان آگاهی دانشجویان دانشگاه یزد از حقوق و وظایف شهروندی

چکیده شهروندی از مهم ترین ایده های اجتماعی محسوب می شود که از گذشته مورد توجه بوده اما در دوران معاصر دارای اهمیتی دو چندان شده است. شهروند فردی است در رابطه با یک جامعه ی سیاسی که از سویی برخوردار از حقوقی است و از سوی دیگر در برابر جامعه ی سیاسی تکلیف -هایی به عهده دارد، این رابطه را شهروندی گویند. آگاهی از حقوق و وظایف شهروندی برای ایجاد فضای دموکراتیک قانونمند و مردمی، و پویایی در ابعاد مختلف اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و سیاسی ضروری به نظر می رسد. بنابراین تحقق حقوق و تکالیف شهروندی در گرو شناخت موثر و مفید آنها می باشد. در همین راستا پژوهش حاضر به بررسی میزان آگاهی دانشجویان از حقوق و وظایف شهروندی و عوامل موثر بر آن، پرداخته است. برای انجام این پژوهش در بخش نظری از روش اسنادی و در بخش سنجش و تحلیل از روش پیمایش استفاده شده است. جامعه ی آماری این پژوهش کلیه دانشجویان مقاطع کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری دانشگاه سراسری یزد در سال 1393 می باشند و حجم نمونه 383 نفر است که به روش نمونه گیری طبقه ای چند مرحله ای انتخاب شده اند. چارچوب نظری پژوهش برگرفته از دیدگاه ها و نظریات سیاسی، دیدگاه ها و نظریات جامعه شناسی ( شامل نظریه های مارکس، وبر، مارشال، پاسونز، هابرماس، دارندورف، ژانوسکی و ترنر) و دیدگاه ها و نظریات پست مدرنیستی ( فالکس، یانگ، کیملیکا و فمنیسم) با رویکرد تلفیقی است. نتایج حاکی از آن است که میزان آگاهی دانشجویان از حقوق شهروندی کمی بالاتر از سطح متوسط است اما در زمینه وظایف شهروندی پایین تر از سطح متوسط است. همچنین نتایج پژوهش حاضر نشان می دهند که از میان متغیرهای مستقل تحقیق، تحصیلات مادر و سن، به ترتیب بیشترین تاثیر را بر میزان آگاهی دانشجویان از حقوق شهروندی دارند و توانستند 8 درصد از تغییرات متغیر آگاهی از حقوق شهروندی را تبیین کنند. همچنین میزان استفاده از رسانه های جمعی و وضعیت تاهل نیز به ترتیب بیشترین تاثیر را بر میزان آگاهی دانشجویان از وظایف شهروندی دارند که 28 درصد از تغییرات متغیر آگاهی از وظایف شهروندی را تبیین می کنند.