بررسی جنبه های سیاسی پدیده گردوغبار در منطقه جنوب غرب آسیا

در سال های اخیر، در مناطق خشک و نیمه خشک جهان، که از میانگین بارش کمی برخوردارند، پدیده ی گردوغبار، به عنوان یکی از پدیده های طبیعی روز محسوب می شود. در واقع یکی از مسایلی که جهان امروز گرفتار آن است، پدیده ی فرسایش بادی و توفان های ماسه ای و گردوغباری بوده که در مقیاس های جهانی، منطقه ای، ملی و محلی با شدت و میزان متفاوت شکل گرفته است. پدیده گردوغبار از ابعاد مختلفی همچون طبیعی، زیست محیطی، بهداشتی، اقتصادی، اجتماعی و سیاسی برخوردار است. که برای نمونه جغرافیدانان طبیعی به ابعاد فیزیکی و طبیعی آن می پردازند و متخصصین بهداشت و محیط زیست مسائل بهداشتی این پدیده را بررسی می کنند و علم اقتصاد مباحث اقتصادی آن را مطالعه می کند و از آن جایی که جغرافیای سیاسی علم مطالعه ابعاد سیاسی فضا می باشد، بنابراین جغرافیای سیاسی نیز می تواند جنبه های سیاسی گردوغبار را بررسی نماید. با توجه به موضوع تحقیق یعنی برررسی جنبه های سیاسی پدیده گردوغبار در جنوب غرب آسیا، فرضیه های تحقیق عبارتند از: فرضیه اول: «جنگ و درگیری نظامی، مدیریت سیاسی فضا و شرایط امنیتی منطقه در تشدید پدیده گردوغبار موثر بوده است». فرضیه دوم: «پدیده گردوغبار در منطقه جنوب غرب آسیا منجر به افزایش نارضایتی سیاسی، کاهش سطح مشارکت سیاسی، افزایش مهاجرت، افزایش هزینه های ملی (عمومی)، تحت تأثیر قرار دادن روابط سیاسی کشورها و نقش آفرینی سازمان های بین المللی شده است». در این پژوهش، برای جمع آوری داده ها از روش ترکیبی که تلفیقی از شیوه کتابخانه ای ـ میدانی می باشد استفاده شده است. بر اساس یافته های کتابخانه ای و میدانی این پدیده موجب افزایش نارضایتی از عملکرد دولت شده و بر میزان مهاجرت به ویژه مهاجرت داخلی در سطح کشورهای منطقه افزوده است. افزایش گردوغبار در طی سال های اخیر در بین کشورها هزینه ها و خسارت های زیادی را برای حکومت ها، دولت ها و خانواده ها در پی داشته داشته است. همچنین با شدت گرفتن گردوغبار سازمان های بین المللی برای مقابله و کنترل آن به نقش آفرینی پرداخته اند و خواه ناخواه این پدیده روابط سیاسی کشورها را نیز تحت تأثیر قرار داده است. یافته های کتابخانه ای با متغیر کاهش سطح مشارکت سیاسی ناشی از تشدید گردوغبار انطباق ندارد و در یافته های میدانی اگرچه این تأثیر با سطح معناداری 0/037 تأیید شده است اما نسبت به دو متغیر دیگر (نارضایتی و مهاجرت) ضعیف تر است.