ارزیابی سیستم های آبیاری قطره ای سطحی و زیر سطحی بر عملکرد گل محمدی در استان کرمان

آب مهم ترین عامل محدود کننده تولیدات کشاورزی در کشور است. یکی از راه های استفاده بهینه از آب، به کارگیری روش های مدرن آبیاری از جمله آبیاری قطره ای است. در این تحقیق اثر دو سیستم آبیاری قطره ای (سطحی و زیر سطحی) بر عملکرد گل محمدی در سه سطح تأمین آب (100، 70 و 40 درصد مقدار تبخیر- تعرق پتانسیل) مورد ارزیابی قرار گرفت. بدین منظور آزمایشی در قالب طرح کرت های خرد شده بر پایه بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان کرمان در ایستگاه تحقیقاتی جوپار در سال 1392 اجرا گردید. بدین ترتیب کرت های آزمایشی شامل 18 کرت می باشد که در هر ردیف تعداد 4 اصله نهال به فاصله 5/2 در 5/2 متر وجود دارد. لوله آبیاری تیمار قطره ای زیر سطحی در عمق 30 سانتی متری خاک نصب شد. صفات تعداد شاخه در هر بوته، قطر سایه انداز، ارتفاع بوته، تعداد غنچه، وزن گلبرگ و وزن تر یک گل اندازه گیری شد و با استفاده از آن ها نسبت وزن گلبرگ به گل کامل، وزن خشک کل، درصد ماده خشک گل و عملکرد محاسبه شد. در این آزمایش کارآیی مصرف آب آبیاری به صورت نسبت عملکرد کل به کل آب مصرفی محاسبه گردید. اسانس گل محمدی نیز در آزمایشگاه توسط دستگاه کلونجر اندازه گیری شد. در نهایت با استفاده از نرم افزار sas داده ها مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند و مقایسه میانگین ها با آزمون دانکن (در سطح پنج درصد) انجام گردید. نتایج نشان داد صفات ارتفاع بوته، تعداد غنچه، وزن تر یک گل، وزن گلبرگ، نسبت وزن گلبرگ به گل کامل، درصد ماده خشک گل، بازده اسانس، عملکرد اسانس، عملکرد گل و کارآیی مصرف آب آبیاری در دو نوع سیستم آبیاری تفاوت معنی داری نداشتند اما تیمارهای مختلف آبیاری بر روی تمام صفات به غیر از درصد ماده خشک گل و نسبت وزن گلبرگ به گل دارای تأثیر معنی داری بود. به طوریکه بالاترین میزان عملکرد با مقدار 9/3588 کیلوگرم در هکتار مربوط به تیمار 100 درصد تبخیر- تعرق پتانسیل و بالا ترین کارآیی مصرف آب آبیاری مربوط به تیمار 40 درصد تبخیر- تعرق پتانسیل با میزان 68/3 کیلوگرم بر مترمکعب در هکتار حاصل شد. همچنین بالاترین درصد اسانس مربوط به تیمار70 درصد تبخیر- تعرق پتانسیل بود. در نهایت تیمار 70 درصد تبخیر- تعرق پتانسیل به عنوان بهترین تیمار معرفی می شود، زیرا با کاهش 30 درصدی آب آبیاری تنها 16 درصد کاهش عملکرد گل و 7 درصد کاهش عملکرد اسانس حاصل شد و از طرفی می توان با آب صرفه جویی شده سطح بیشتری را زیر کشت برد. با توجه به نتایج این تحقیق دو سیستم آبیاری با هم تفاوتی نداشتند اما سیستم آبیاری قطره ای سطحی پیشنهاد می شود زیرا در این سیستم هزینه ی حفاری و کارگذاری نوار در عمق خاک حذف می گردد.