بررسی عوامل موثر بر کارایی فنی چغندرکاران شهرستان کوار

چکیده: جوامع انسانی با توجه به مشکل افزایش جمعیت با محدودیت منابع مواد غذایی روبرو است. بخش کشاورزی به عنوان یکی از اصلی ترین بخش های تولید و تامین مواد غذایی عمده فعالیت خود را در زمینه کشاورزی پایدار متمرکز نموده است. در حال حاضر مواد قندی، یکی از پرمصرف ترین موادغذایی جوامع مختلف را تشکیل می دهد، مصرف سرانه آن در جهان به سرعت در حال افزایش است. در ایران نیز تقاضای گسترده ای برای این ماده ارزشمند و ضروری به صورت های مختلف وجود دارد. توجه به توسعه کشت و افزایش تولید این محصول اساسی و استراتژیک از مهم ترین نیازهای آتی برنامه ریزی کلان کشور بشمار می آید. در این پایان نامه، مطالعه موردی شهرستان کوار در استان فارس، مورد بررسی قرار گرفت. اطلاعات مورد نیاز این پژوهش از طریق تکمیل30 پرسشنامه از مزارع چغندرقند شهرستان کوار اطلاعات اولیه جمع آوری شد. در ادامه کارایی فنی، مدیریتی و مقیاس مزارع به روش تحلیل پوششی داده ها محاسبه شد و برای این منظور از نرم افزار deap 2.1 استفاده شد. بررسی نتایج این مطالعه نشان می دهد که، میانگین کارایی فنی واحدهای مورد بررسی برابر با 851/0 بود. بنابراین، ظرفیت ارتقای کارایی در مزارع چغندرقند منطقه کوار 9/14 درصد است. کارایی فنی واحدها از 9/57 درصد تا 100 درصد در نوسان است. بر اساس نتایج این پژوهش، از کل 30 واحد مورد مطالعه، 6 واحد دارای حداکثر کارایی فنی (صد درصد کارا) بودند. همچنین متوسط کارایی مدیریتی و مقیاس واحد های مورد بررسی به ترتیب، 97/0 و 86/0 است. بطور متوسط واحدهای زراعی مورد بررسی دارای 5/0 هکتار سطح زیر کشت اضافی هستند. همچنین مزارع مورد بررسی بطور متوسط 8/10 و 3/17 کیلوگرم کود ازته و فسفاته مازاد مصرف نموده اند. همچنین با توجه به متوسط کارایی مدیریتی واحدهای مورد بررسی (97 درصد)، می توان گفت کارایی مدیریتی این واحدها بالا بوده و عدم کارایی واحدها از طریق مدیریت را می توان تنها به میزان 3 درصد بهبود بخشید. این نتیجه نشان دهنده کارا بودن مدیران مزارع مورد بررسی منطقه کوار است. در ادامه عوامل موثر بر کارایی فنی نیز مورد بررسی قرار گفت. برای این منطور از تابع کاب داگلاس استفاده شد. نتایج حاکی از آن است که شرکت در کلاس ترویجی ارتباط مثبت و معنی داری بر کارایی واحد دارد. ضریب این متغیر برابر با 097/0 بوده و در سطح 90 درصد اطمینان معنی دار است. بر این اساس شرکت در کلاس ترویجی می تواند 04/0 درصد کارایی چغندرکاران منطقه کوار را افزایش دهد. همچنین تجربه زارع تاثیر مثبت و معنی داری بر کارایی فنی واحد دارد. ضریب این متغیر برابر با 086/0 بوده و در سطح 99 درصد اطمینان معنی دار است. بر این اساس یک درصد افزایش تجربه، می تواند کارایی واحد را در حدود 1/0 درصد افزایش دهد. واژه های کلیدی: چغندرقند، کارایی فنی، تحلیل پوششی داده ها، کوار