بررسی بیوسیستماتیکی جنس گل جالیز (orobanche l.) درشمال شرق ایران (استان های خراسان رضوی- شمالی و جنوبی)

گل جالیز (orobanche) بزرگترین جنس در میان گیاهان انگلی کامل تیره یorobanchaceae است. در فلورا ایرانیکا این جنس شامل 2 بخش ( osperoleon wallr.وtrionychon wallr.) با47 گونه برای فلات ایران، 36 گونه برای ایران و 5 گونه برای منطقه خراسان است که بخش osperoleon اکنون به عنوان بخش orobanche شناخته شده است. گونه های مختلف این جنس از نظر ریخت شناسی بسیار مشابه و از طرفی دارای صفت های انگشت شماری برای اندازه گیری هستند. آبداربودن و فقدان کلروفیل و بنابراین تغییر فرم زیاد نمونه های هرباریومی خصوصا از جهت تغییر رنگ و ظرافت های جام گل، استفاده از صفتهای غیر افتراقی مثل خصوصیات ساقه، برگه (براکته) و یا فلس، باعث تفکیک و شناسایی های ناقص و گاه اشتباه در این جنس شده است. در مطالعه تاکسونومی عددی این تاکسون، از?? صفت کمّی و ?? صفت کیفی، بدون در نظر گرفتن صفت گمراه کننده ی رنگ استفاده شده است. بر خلاف سایر مطالعات از جزئیات صفت گل و کاسه-گل، طول و عرض لوب وسطی لبه ی پایینی، فاصله قاعده تا خمیدگی و خمیدگی تا انتهای گل، عرض جام گل قبل، در محل و پس از خمیدگی، عرض لبه بالایی و پایینی گل، طول بلندترین و کوتاه ترین دندانه و طول برگه نسبت به لوله کاسه و بسیاری از صفات مقایسه ای دیگر بین دو جزء پیرامون که در بسیاری از فلورها چشم پوشی شده، استفاده و بر این مبنا برای جنس orobanche و به عبارتی دو بخش orobanche و trionychon، 20 گونه تحت چهار گروه برای خراسان شناسایی شد. در سایر مطالعات به منظور مقایسه گونه های فوق العاده مشابه و دارای برگک بخش trionychon با یکدیگر و نیز گونه ی جدید .o. sp از مطالعات گرده شناسی، تشریحی و بذر استفاده گردید. در مطالعات تشریحی، صفات حاصل از برگه و برگک کارامدتر بوده و تفکیک بالایی را برای گونه های مورد مطالعه ایجاد کردند. بر مبنای مطالعات گرده شناسی با در نظر گرفتن تیپ شکاف، دو گروه فاقد شکاف و نیز گرده هایی با انواعی از شکاف سه شکافی (متقارن) تا سه شیاره (متقارن) را می توان برای بخش trionychon تفکیک نمود. با توجه به طول محور قطبی و استوایی، شکل کلی گرده و لوب ها و تزئینات سطح گرده، 5 گروه قابل تفکیک است که این گروه بندی با گروه بندی حاصل از 156 صفت مربوط به مطالعات ریخت-شناسی، تشریحی، سطح گرده و بذر هم راستا است. در مطالعات بذر این بخش نیز بر مبنای قابل رویت بودن دیواره ی پری کلینال داخلی از میان دیواره ی پری کلینال خارجی و حضور منقار، و نیز قابل رویت نبودن دیواره ی پری کلینال داخلی و عدم حضور منقار دو گروه را در این بخش می توان تفکیک کرد.