کارکردشناسی ساختارهای صرفی در تصویرپردازی های قرآن

قرآن کریم جهت نیل به اهداف عالیه خود مفاهیم عقلی و غیبی را به زبان عامه مردم یعنی زبان تصویری، بیان داشته است؛ زیرا اسلوب تصویر آفرینی، مفاهیم را زنده، ملموس و حاضر در ذهن و تخیل می سازد و موجب اثربخشی بیشتر، جهت تعدیل در رفتار مخاطب می گردد. در این راستا قرآن کریم از تمام ظرفیت های زبان تصویری عربی ازجمله اشتقاقی و زایشی بودن و ساختارهای صرفی واژگان، در تصویرپردازی ها بهره برده است. پژوهش حاضر با روش تحلیلی- توصیفی به مطالعه و تحلیل کارکرد ساختارهای صرفی افعال و اسماء در تصویر آفرینی نمونه هایی از آیات قرآن به تفکیک ساختارها، می پردازد. در سایه این مهم برای مثال معلوم می شود که هر یک از ساختارهای صرفی افعال در حاضر سازی حادثه آینده در زمان حال، گسترش زوایای پنهان صحنه ها و تمرکز بر بعدی از ابعاد آن اثری انکارناپذیر دارد. هر یک از ساختارهای صرفی اسماء نیز در کنار سایر ساختارها و روش های تصویرپردازی، پرده های زمان را کنار زده و مخاطب را به متن رویدادها می برد و در اغلب موارد خصوصیات و ویژگی های عناصر در صحنه را رمزگشایی می کند. در پاره ای اوقات نیز به فضای حاکم در صحنه ها می پردازد و مخاطب را با آن فضا که گاه ممکن است توأم با ترس عظیم یا محبت سرشار باشد همگام می سازد. غفلت یا سهل انگاری در توجه به کارکرد ساختار صرفی واژگان (افعال و اسماء) در زبان تصویری می تواند تصور هر چه بهتر و کامل تر پدیده ها و مناظر را همراه با جزئیات، مختل سازد و در نهایت درک درست و کامل مفاهیم مرتبط با این تصاویر نیز به همان وضوح و اثری که قرآن خواسته است در نهاد انسان شکل نگیرد؛ بنابراین در ادامه این پژوهش، کارکرد ساختارهای صرفی در پدیده های تصویرساز مانند ساختارهای بیانی (تشبیه، مجاز و ...)، می تواند پیش روی پژوهش های آتی قرار گیرد. کلیدواژه ها: قرآن کریم، کارکردشناسی، ساختارهای صرفی، تصویرپردازی، اسم، فعل.