ترجمه رمان های آفریقایی- آمریکایی به فارسی از منظر تحلیل گفتمان انتقادی

بازنمایی شخصیت ها در رمان می تواند به گونه ای به تصویرکشنده افراد جامعه باشد. سیاه پوستان و سفیدپوستان تجربه های زیست شده کاملاً متفاوتی با یکدیگر دارند که در گفتمان سیاه پوستان از جمله رمان ها نمایان می شود. هنگامی که این رمان ها به فارسی ترجمه می شوند مترجمان غیرسیاه ممکن است نتوانند تجربه زیست شده رمان را به تصویر بکشند: مهمی در ترجمه از دست می رود. دانستن این که رمان های ترجمه شده چگونه نسلی را به جلو سوق می دهند، آن را به رکود می کشانند و به سود یا زیان گفتمان آفریقایی آمریکایی عمل می کنند، خود قدمی رو به جلو است. به دلیل ماهیت مطالعه، محقق از سه چارچوب نظری بهره گرفته است: تحلیل گفتمان انتقادی، نقد آفریقایی آمریکایی و نقد پسااستعماری. پرسشی که این تحقیق درپی پاسخ گویی بدان است به این قرار است: بازنمایی گفتمان رمان های آفریقایی آمریکایی در ترجمه چگونه است؟ در این تحقیق، داده ها براساس مدل فرحزاد (2012)، نقد آفریقایی آمریکایی (تایسون 2006) و نقد پسااستعماری (تایسون 2006) دسته بندی شدند. این کار به منظور دریافت این نکته صورت گرفته است که موارد دارای بار ایدئولوژیکی در متن انگلیسی چگونه در متن فارسی بازنموده شده اند. یافته های تحقیق نشان می دهند در انتخاب های واژگانی، متن های ترجمه ای بسامد پایینی از نبود تطابق ایدئولوژیکی میان متن انگلیسی و متن فارسی نشان می دهند، اما در مواردی مخصوصاً در آبی ترین چشم، ایدئولوژی مورد نظر به متن مقصد منتقل نشده است که منجر به از دست رفتن پیام متن مبدا می شود. در انتخاب های دستوری (معلوم سازی و مجهول سازی)، اگرچه متن فارسی (آبی ترین چشم) تقریباً ازنظر تعداد فعل های معلوم و مجهول با متن انگلیسی برابر است، دربرخی موارد، بار ایدئولوژیکی فعل ها کاسته شده است. برای این که گفتمانی جدید، به حیات خود ادامه دهد و ایدئولوژی آن دوام یابد، بسیار ضروری است که در صورت های گفتمانی چون فیلم سازی، رمان، تبلیغ و ... گسترش یابد. در مورد رمان های آفریقایی آمریکایی، در جایگاه ژانری جدید، ترجمه هوشیارانه یا ناهوشیارانه به صورت وسیله ای برای انتقال افکار جدید عمل می کند؛ در نتیجه به تر است که متن فارسی تقریباً پیام یکسانی را منتقل کند. البته باید محدودیت هایی چون تجربه های زیست شده و حافظه جمعی متفاوت نویسندگان و مترجمان را درنظر گرفت. پیشنهاد می شود که رمان هایی که سفیدپوستان و سیاه پوستان درباره استعمار و برده داری نوشته اند و ترجمه آن ها در فارسی با یکدیگر مقایسه شوند تا تاثیرشان در متن مقصد سنجیده شود.