بررسی مقایسه ای پدیده اسلام هراسی در قرون وسطی (قرن 14-11م) و دوره معاصر

اگرچه نخستین برخوردهای اسلام با مسیحیان امپراتوری بیزانس مورد توجه اروپاییان قرار نگرفت اما پس از توسعه فتوحات و گسترش مرزهای خلافت اسلامی در آفریقا ، اندلس و جنوب اروپا حکومت های مسیحی آن مناطق اقتدار خود را در خطر دیدند. این نگرانی اولین موج اسلام هراسی در اروپا بود که واکنش آن ها را نسبت به توسعه نظامی- سیاسی اسلام برانگیخت و ایده برخورد نظامی اروپای مسیحی با جهان اسلام را مطرح ساخت. اروپاییان پس از پیشروی در شرق مدیترانه دریافتند که بیرون راندن مسلمانان از این منطقه به تنهایی برای جلوگیری از توسعه مرزهای آن ها در اروپا کافی نیست؛ از همین رو شناخت اسلام به عنوان یک ایدئولوژی در الویت برنامه هایشان قرار گرفت و همین شناخت قرون وسطایی از اسلام به قرن های بعدی نیز منتقل شد. در قرن نوزدهم حضور استعماری دولت های غربی در سرزمین های اسلامی امکان مطالعه بیشتر درباره اسلام و مسلمانان را فراهم آورد. فعالیت هایی نظیر تاسیس نهاد های علمی اسلام شناسی ، انتشار کتاب ، مقاله و... نیز غالبا از انگیزه های استعماری خالی نبود. این بار هراس از اسلام نه به دلیل گسترش آن در مرزهای دیگر کشورها بلکه به دلیل عدم همسویی مسلمانان با سیاست های کشورهای سکولار بود. پس از وقوع انقلاب اسلامی در ایران و نیز فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی مطالعات اسلام شناسی که بعد از جنگ جهانی دوم دچار رکود شده بود یکباره رونق یافت و صاحب نظران این حوزه به طرح ایده های نو پرداختند. با وقوع حمله 11 سپتامبر 2001 م رویکرد غرب به اسلام شکل جدیدی به خود گرفت. علاوه بر این فعالیت های تبلیغاتی علیه اسلام ، روی گردانی از اسلام در بخشی از جوامع اسلامی و نیز اقدامات خشونت آمیز مسلمانان تندرو علیه غربی کردن جوامع مسلمان به گسترش اسلام هراسی در جهان دامن زد. واژگان کلیدی : اسلام/ هراسی – اروپا – مسیحیان – جنگ های صلیبی- غرب