اثر تاریخ کاشت بر علف های هرز و عملکرد برخی ژنوتیپ نخود در شرایط دیم

حبوبات پس از غلات دومین منبع مهم غذایی بشر به شمار می¬روند. در بین حبوبات نخود از لحاظ سطح زیر کشت و تولید، پس از لوبیا و عدس در مقام سوم قرار دارد(shobeiri et al., 2007). دانه¬های حبوبات منابع پروتئینی مهمی برای کشور¬های در حال توسعه می¬باشند .(liptay, 1985)کشت حبوبات به دلیل ویژگی مهم تثبیت نیتروژن اتمسفری در خاک موجبات باروری خاک برای زراعت بعدی(عمدتاً غلات) را فراهم می¬سازد(pacucci, 2006) و از سوی دیگر موجب شکست چرخه زندگی آفات و بیماری¬های غلات ناشی از نظام¬های تک کشتی می¬شود به علاوه به نظر می¬رسد که این گیاه نسبت به سایر حبوبات سازگاری بیشتری با شرایط اقلیمی کشور داشته و با توجه به محدودیت¬های موجود در تأمین پروتئین¬های حیوانی می¬تواند بخشی از پروتئین مورد نیاز کشور را تأمین نماید(باقری و همکاران، 1376) .در اقلیم مدیترانه¬ای نخود به طور سنتی در بهار کاشته می¬شود. در این نواحی تولید نخود دیم با بارندگی کم و توزیع نا¬مناسب و رطوبت ذخیره شده در خاک مواجه است. شرایط ذکر شده به همراه دمای بالا سبب نقصان عملکرد شدید نخود می¬شود به دلیل وجود تنش رطوبتی، تولید نخود دیم در مناطق مختلف کشور با نوسانات عملکرد مواجه است. تعیین تاریخ کاشت مناسب، راهکاری برای جلوگیری از نوسانات عملکرد دست¬یابی به تولید پایدار است(oweis, 2004). در کاشت پاییزه و زمستانه علاوه بر آن که طول فصل رشد و در نتیجه طول هر یک از دوره¬های رشد رویشی و زایشی گیاه با رژیم رطوبتی بهتر و حرارتی ملایم¬تری منطبق می¬شود مناسب¬تر است(saxena, 1984). به دلیل بهره¬برداری موثر¬تر، گیاه در کاشت پاییزه و زمستانه دارای اندام رویشی بزرگ¬ تری می¬شود و مخزن زایشی بزرگ تری نیز تولید می¬نماید که به میزان کافی ماده خشک به آن اختصاص می¬یابد و در نتیجه عملکرد افزایش می¬یابد(singh, 1997). درهمین راستا محققان، تعداد زیادی نمونه نخود متحمل به سرما را برای کاشت زمستانه در نواحی مدیترانه¬ای شناسایی و معرفی کرده¬اند(singh et al., 1994). به طور¬کلی در نواحی مدیترانه-ای، کشت زمستانه نخود باعث افزایش دوره رشد رویشی و قرار گرفتن دوره رشد زایشی گیاه در شرایط مناسب رطوبتی و حرارتی شده است .هم-چنین ارتفاع گیاه، راندمان مصرف آب و تثبیت نیتروژن، افزایش یافته و عملکرد نیز با ثبات ¬تر و برداشت مکانیزه آن امکان پذیر شده است(saxena, 1984; singh, 1997). در یک بررسی انجام شده در ترکیه، محققان با مقایسه کشت پاییزه و بهاره 21 ژنوتیپ نخود طی دو سال، مشاهده نمودند که میانگین عملکرد در کشت پاییزه دو برابر کشت بهاره بود.(ozdemir, 2003)در سال¬های اخیر در بعضی نقاط، کاشت عدس و نخود در اواخر پاییز و یا اوایل زمستان به عنوان کشت انتظاری(خفته) انجام می¬شود. در این روش بذر هم¬زمان با کاهش دمای محیط در اواخر پاییز و یا اوایل زمستان کشت شده و در زمستان به صورت جوانه نزده در زیر خاک باقی مانده و در اواخر زمستان پس از مساعد شدن شرایط آب و هوایی رشد خود را آغاز می¬ کند. عملکرد گیاهان کشت شده به صورت خفته به دلیل استقرار مناسب گیاه و استفاده بهتر از نزولات جوی و فرار از تنش ¬های گرما وخشکی رایج در اواخر بهار و تابستان بیشتر می¬باشد .علاوه بر آن در کشت خفته دوره رشد رویشی گیاه و بیوماس آن افزایش یافته و این افزایش سبب می¬ شود که مخازن زایشی گیاه که در شرایط مناسب رطوبتی و دمایی ایجاد شده¬اند به نحوه مناسبی تأمین شده و لذا عملکرد افزایش می¬یابد.(singh, 1997) در این روش مشکل اصلی، وجود علف¬های هرز است .(hawtin and sing, 1984; mishra et al., 1996)نتایج گزارشات متعدد موید این مطلب است که عدس به شدت مغلوب علف¬های هر می¬گردد.( hernando et al., 1987) در این تحقیق اهداف زیر دنبال خواهد شد: 1-بررسی اثر تاریخ کاشت(پاییزه، انتظاری و بهاره) بر عملکرد و اجزای عملکرد گیاه نخود. 2- بررسی تأثیر تاریخ کاشت بر کیفیت دانه. 3- بررسی تأثیر تاریخ کاشت بر تراکم، وزن خشک و تنوع علف ¬های هرز در مزرعه 4- ارزیابی مقاومت به سرما در مرحله رشد گیاهچه¬ای از طریق بررسی فعالیت آنزیم¬ ها