الگویابی ژئوپلیتیکی بحران های منطقه ای (مورد: بحران قره باغ)

بحران های منطقه ای از جمله مسائلی است که همواره در کمین صلح و آرامش کشورهاست. این مسئله در مورد مناطق کلیدی و استراتژیک در سیاست جهانی از اهمیت ویژه ای برخوردار است. در واقع یافتن یک الگوی جامع و شفاف که به شناخت ماهیت ژئوپلیتیکی بحران منتهی شود، کمک خوبی به تصمیم گیرندگان سیاست خارجی دولت های درگیر در بحران و یا متأثر از بحران خواهد کرد تا بتوانند مسائل پیش رو و تعاملات متقابل با کشورهای منطقه را به درستی مدیریت و هدایت نمایند. شایان ذکر است، بحران ها در سطوح مختلف فضایی شکل می گیرند و با توجه به در هم تنیدگی فضاهای جغرافیایی از قابلیت انتشار در سطوح فضایی بالاتر و با لعکس پایین تر برخوردار هستند. از جمله مهمترین بحران های ژئوپلیتیکی در بعد منطقه ای، بحران حاصل از مناقشه قره باغ بین آذربایجان و ارمنستان می باشد. این بحران با توجه به پیچیدگی های خاص خود، در حال حاضر علی رغم گذشت بیست سال، هنوز حل نشده است و روند کنونی حاکی از آن است آینده این بحران در هاله ای از ابهام قرار دارد. به جرأت می توان گفت که مناقشه قره باغ دیگر منازعه ای بین ارمنی های ساکن منطقه و آذریایجانی های محلی نیست. بحران قره اغ به خاطـر ماهیت بازیـگران موجود در آن و به لحاظ نوع مسائلی که بوجود آورده و خواهد آورد، بحرانی است که هر روز ابعاد منطقه ای و بین المللی آن زیادتر شده و این به نوبه خود حل بحران را سخت تر و پیچیده تر می کند. حتی در این زمینه، طرف های ذینفع در مناقشه، سازمان های بین المللی، دولت های خارجی و افراد مستقل، اندیشمندان و بسیاری از تشکل های اجتماعی و سیاسی، پیشنهاد ها و راهکارهای مختلفی در زمینه حل بحران ارائه داده اند که با توجه به ماهیت مناقشه هیچ یک از آنها با نتیجه دلخواه همراه نبوده است. در این راستا، این پژوهش در قالب روش توصیفی- تحلیلی در نظر دارد ضمن ارائه الگوی ژئوپلیتیکی بحران منطقه ای، ماهیت بحران قره باغ را در قالب مدل پیشنهادی مورد بررسی و تحلیل قرار دهد تا شاید، نتایج حاصل از این پژوهش، بتواند گام تازه و موثری در جهت شناخت جامع و شفاف از ماهیت بحران ژئوپلیتیکی بردارد. در واقع هدف اصلی این پژوهش ارائه یک الگوی ژئوپلیتیکی از بحران های منطقه ای، بویژه بحران قره باغ می باشد. بنابراین، این پژوهش در پی پاسخ دهی به این سوال اصلی و اساسی تحقیق است که بحران های ژئوپلیتیکی از چه ماهیتی برخوردارند؟