ارزیابی قابلیت استفاده از مدل dbhبرای شبیه سازی رواناب

چکیده روش های متعددی برای برآورد رواناب حاصل از بارش در حوضه های آبریز وجود دارد. یکی از این روش ها استفاده از مدل های هیدرولوژیکی است. با استفاده از مدل های هیدرولوژیکی و شبیه سازی فرآیندهای هیدرولوژیکی می توان با صرف کمترین زمان و هزینه، رواناب و مولفه های دیگر چرخ? هیدرولوژیکی را برآورد کرد. از آنجا که در حوضه های آبریز اندازه گیری تمام کمیت های مورد نیاز برای تحلیل رواناب ممکن نیست، انتخاب مدلی که بتواند فرآیندهای هیدرولوژیکی را به طور قابل قبولی محاسبه کند ضروری است. مدل dbh که در سال 2006 توسط دکتر تانگ در دانشگاه توکیو توسعه یافت، یکی از مدل های هیدرولوژیکی است که دارای ویژگی های فوق می باشد. این مدل به داده های متغیر زمانی شامل داده های پوشش گیاهی، داده های مربوط به سطح زمین، داده های هواشناسی و داده های دبی مشاهداتی برای شبیه سازی رواناب در حوضه های آبریز نیاز دارد. نتایج کاربرد این مدل برای حوضه آبریز رودخانه زرد در چین نشان داده بود که این مدل برای برآورد بیلان آب در حوضه های آبریز بزرگ قابلیت بالایی دارد. هدف این تحقیق ارزیابی قابلیت استفاده از مدل dbh در شبیه سازی رواناب در حوضه آبریز سد اکباتان است. مقایسه بین رواناب مشاهده شده و شبیه سازی شده توسط این مدل، توانایی آن را در برآورد رواناب در حوضه آبریز سد اکباتان نشان می دهد. آنالیز حساسیت پارامترهای مدل dbh نشان داد که از بین پارامترهایی نظیر ضریب تخلل، هدایت هیدرولیکی، ضریب مانینیگ، پتانسیل رطوبت خاک اشباع و ... به تریبت ضریب تخلل و هدایت هیدرولیکی بیشترین حساسیت را نسبت به سایر پارمترها دارند. کلید واژه: مدلسازی هیدرولوژیکی، مدل dbh، رواناب، بیلان آب، حوضه آبریز سد اکباتان abstract there are several methods for estimating runoff produced due to precipitation in watersheds. using of the hydrological models is one of the methods for runoff estimation. to estimate runoff and other components of hydrological cycle, minimum time and cost can be spent by using hydrological models and simulating hydrological processes. since it is impossible to measure all required parameters for runoff analysis in watersheds, choosing a model that can appropriately calculate hydrological processes is necessary. dbh model that developed by dr. tong at the university of tokyo in 2006 is one of the hydrological models that has above specifications. this model requires time variable data such as land cover data, land surface data, meteorological forcing data and observed runoff data for simulating runoff in watersheds. results of dbh model application in yellow river watershed in china had indicated that it has high performance for estimating water budget in large scale watersheds. the purpose of this research is evaluation of dbh model performance for simulating runoff in ekbatan dam watershed in iran. comparison of the observed and simulated runoff indicated good performance of dbh model for simulating runoff in the watershed. sensitivity analysis of the model’s parameters indicated that among those parameters such as porosity coefficient, hydraulic conduction, manning coefficient and saturated soil moisture potential, porosity coefficient and hydraulic conduction are more sensitive than other parameters. key words: hydrological modeling, dbh model, runoff, water budget, ekbatan dam watershed