بررسی قواعد تفسیر در تفسیر اثنی عشری

این پایان نامه با عنوان « بررسی قواعد تفسیر اثنی عشری » که اجمالاً می توان گفت : این پژوهش با مباحث مقدماتی مانند تبیین مسأله و پیش فرض های موضوع و ضرورت و اهمیت آن آغاز گردیده و پس از آن به معرفی مفسر و تفسیر اثنی عشری و بررسی ساختار آن پرداخته شده است . از موضوعات مطرح گردیده در این پژوهش بررسی روش تفسیری شاه عبدالعظیمی در توجه به قرائت صحیح است و چنین به نظر می رسد که مؤلف خود را مقید به قرائت مطابق با رسم الخط کنونی مصحف شریف دانسته است . سپس به توجه مفسر در به کار گیری کلمات زمان نزول پرداخته و با تفحص در این تفسیر معلوم گردیده ، وی بعضی از لغات را معنی کرده است در فصول دیگر شیوه شاه عبدالعظیمی در توجه به قواعد ادبیات عرب مورد بررسی قرار گرفته و مشخص گردید که اثنی عشری از این قاعده نیز به صورت گذرا و فقط در مواردی تحت عنوان نکات ادبیه و تتمه استفاده کرده است . در بررسی شیوه نویسنده به قرائن قابل ذکر است که با وجود عدم تصریح مؤلف به ذکر نام بسیاری قرائن ، از آن ها در تفسیر آیات کمک گرفته و گاهی با کمک اسباب نزول تفسیر صحیح آیه را ذکر می کند . در برخی از آیات عادات و رسوم رایج در زمان نزول آیه را تشریح می نماید و در آیاتی که متضمن معانی باشند که موجب تجسیم در خداوند گشته و یا مخالف با شأن مخاطب آیات باشند با کمک قرینه و ویژگی های متکلم و یا مخاطب آیات ، ظهور آیه در آن معانی را بی اعتبار می دانند . ایشان به معرفتهای بدیهی و برهان های قطعی توجه چندانی نداشته است . و با توجه به اعتقاد وی نسبت به توجه جدی پیامبر در تبیین آیات مجمل ، از روایات وارده در تفسیر آیات بهره گرفته است ، گرچه در مواردی ، منبع و سند را ذکر نکرده است و نیز گاهی از آیات دیگر برای تبیین جنبه های مختلف یک موضوع استفاده نموده است . همچنانکه به سیاق آیه هم توجه داشته و گاه از آن به عنوان قرینه صارفه از معنای ظاهری یا توجیه معنای صحیح مورد نظر خویش بهره برده است . ایشان در مواردی به قاعده علم و علمی توجه داشته و گاه از ادله ی گوناگون عقلی برای تبیین مقصود آیات الهی بهره برده است . با توجه به احاطه ی علمی شاه عبدالعظیمی ، در بحث دلالت ها ، به دلالت های موجود در آیات توجه داشته است و گاه چندین دلالت برای آیات بیان نموده است.