ارزیابی خصوصیات بیوشیمیایی، فیزیولوژیکی و بیان ژن های مرتبط با تحمل به شوری در ژنوتیپ‏ های آژیلوپس

تنش شوری یکی از اصلی ترین عوامل محیطی است که تولید و توزیع جغرافیایی گیاهان را در سراسر جهان محدود میکند. گیاه آژیلوپس یک گونه وحشی از خانواده گندمیان است که واجد ژن های تحمل به شوری می¬باشد. در این آزمایش، 12 ژنوتیپ آژیلوپس شامل چهار گونه aegilops tauschii، aegilops crassa، aegilops cylindrical و aegilops triunciali از نقاط مختلف ایران از موسسه بانک ژن گیاهی ملی ایران تهیه شد. شاخص¬های مورفولوژیکی شامل طول، وزن تر و خشک ساقه و ریشه و قطر ریشه، تعداد پنجه، شاخص شادابی و شاخص های فیزیولوژیکی شامل نشت یونی و محتوی آب نسبی جهت ارزیابی تحمل به تنش شوری در ژنوتیپ های آژیلوپس استفاده شد. نتایج ارزیابی نشان دادند که ژنوتیپ¬های گونه¬ ae. cylindrica نسبت به سایر ژنوتیپ¬های گونه های مورد مطالعه از تحمل بالاتری به تنش شوری برخوردار بودند. پس از غربالگری، ژنوتیپ 575 از گونه ی ae. cylindrica به عنوان ژنوتیپ متحمل و ژنوتیپ 675 از گونه ی ae. crassa به عنوان ژنوتیپ حساس برای ادامه تحقیق انتخاب شدند. نتایج حاصل از بررسی میزان آنزیم¬های پراکسیداز و اسکوربات پراکسیداز با اعمال تنش شوری افزایش و کاتالاز کاهش فعالیت را نشان داد. میزان تغییر فعالیت آنزیم¬ها در اکثر ساعات پس از اعمال تنش در ژنوتیپ 575 بیشتر از ژنوتیپ 675 بود که این موضوع اهمیت نقش این آنزیم ها را در سازوکار تحمل به شوری نشان می دهد. همچنین بیان عوامل رونویسی cbf، nac، myb از طریق real time-pcr در دو ژنوتیپ مطالعه شدند. نتایج نشان داد که فاکتورهای رونویسی nac و cbf 48 ساعت پس از اعمال تنش شوری بالاترین میزان بیان را داشتند، ولی ژن myb بیشترین بیان را در ساعت 24 پس از اعمال تنش داشت. بیان ژن های cbf، nac، myb در ژنوتیپ 575 پس از اعمال تنش افزایش قابل توجهی در مقایسه با ژنوتیپ 675 داشت. این نتایج اهمیت بیان ژن های عوامل رونویسی مذکور را در فرایند تحمل به تنش شوری درگونه آژیلوپس نشان می دهد.