بررسی کاربرد کودهای دامی، زیستی و شیمیایی بر عملکرد، اجزای عملکرد و برخی ویژگی های رشدی دو رقم گندم پاییزه

به منظور بررسی و مقایسه تأثیر کود¬های زیستی، دامی و شیمیایی بر عملکرد و اجزای عملکرد گندم، آزمایشی در سال زراعی 1392-1391 به صورت فاکتوریل بر پایه طرح بلوک¬های کامل تصادفی با سه تکرار درمزرعه تحقیقاتی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان آذربایجان شرقی اجرا گردید. تیمارهای آزمایشی شامل6 سطح کودی: شاهد (عدم مصرف هر نوع کود)، کود شیمیایی (براساس آزمایش خاک و توصیه کودی)، نیتروکسین + کود زیستی فسفاته بارور2، کود دامی + کود زیستی فسفاته بارور2، سوپرنیتروپلاس + کود زیستی فسفاته بارور2 و تلفیقی (نیتروکسین + سوپرنیتروپلاس + کوددامی + کود زیستی فسفاتهبارور2 و 2 سطح ارقام گندم آبی (اروم و سواسون) بودند. نتایج حاصل از تجزیه واریانس نشان داد، اثر رقم بر تعداد سنبلچه در سنبله،وزن سنبله، وزن هزار دانه و تعداد دانه در سنبله معنی¬دار بود. در این خصوص برای صفات تعداد سنبلچه در سنبله و تعداد دانه در سنبله، رقم اروم و برای وزن سنبله و وزن هزاردانه، رقم سواسون برتر بودند. اثر تیمارهای کودی بر ارتفاع بوته، طول سنبله، طول پدانکل، وزن سنبله، تعداد دانه در سنبله و عملکرد بیولوژیکی معنی¬دار بود و در این رابطه برای ارتفاع بوته تیمارهای کود شیمیایی، نیتروکسین + کود زیستی فسفاته بارور2، کود دامی + کود زیستی فسفاته بارور2 و تیمار تلفیقی، برای طول پدانکل و وزن سنبله، تیمارهای کود شیمیایی، کود دامی + کود زیستی فسفاته بارور2 و تیمار تلفیقی، برای طول سنبله و تعداد دانه در سنبله، تمامی تیمارهای کودی و برای عملکرد بیولوژیکی، تیمارهای تلفیقی، کود شیمیایی و نیتروکسین + کود زیستی فسفاته بارور2 برتری داشتند. برهم¬کنش رقم و تیما¬رهای کودی بر صفات تعداد سنبله در مترمربع، مساحت برگ پرچم، عملکرد دانه، شاخص برداشت دانه و درصد پروتئین دانه معنی¬دار بود. بدین شرح که بیشترین تعداد سنبله در مترمربع در تیمار تلفیقی برای هردو رقم و تیمارهای کود شیمیایی و نیتروکسین + فسفات بارور 2 برای رقم اروم به دست آمد. در مورد مساحت برگ پرچم و عملکرد دانه، بیشترین مقدار در تیمارهای تلفیقی در هردو رقم و تیمار کود شیمیایی در رقم اروم مشاهده شد. تمامی تیمارهای کودی در رقم اروم و تیمارهای تلفیقی و کود شیمیایی در رقم سواسون بیشترین افزایش شاخص برداشت دانه را در مقایسه با شاهد نشان دادند. حداکثر درصد پروتئین برای رقم اروم در تیمارهای تلفیقی، نیتروکسین + فسفات بارور 2 و کود شیمیایی و برای رقم سواسون در تیمارهای کود دامی + فسفات بارور2 ، کود شیمیایی، نیتروکسین + فسفات بارور2 و تلفیقی به دست آمد.به طور کلی اختلاف معنی دار قابل قبولی بین دو تیمار کود شیمیایی و تلفیقی در اغلب صفات مخصوصاً در مورد عملکرد و اجزای عملکرد دانه در این پژوهش مشاهده نشد. بنابراین، این نتایج امکان جایگزینی کودهای شیمیایی با کودهای آلی را در یک سیستم کشاورزی پایدار یا ارگانیک به منظور کاهش مصرف کودهای شیمیایی در تولیدگندم را بیان می نماید.