نیازهای معنوی انسان در قرآن

کل نظام خلقت، براساس نیاز و احتیاج به¬¬وجود آمده است و از طرف دیگر انسان به عنوان یک مخلوق در این نظام، موجودی نیازمند است. به لحاظ دو مبدأ در آفرینش انسان، دو گرایش هماهنگ با دو مبدأ نیز در درونش نهاده شده است. 1- مبدأ ملکوتی انسان گرایش به اصل خود یعنی عالم ملکوت دارد؛ لذا کشش¬های فطری انسان همواره به سوی خدا بوده و خواسته‏های بی‏نهایت فطرت انسان به سوی شناخت و پیوند با اصل خویشتن است‏. انسان از این بعد به شناخت و پرستش خدا مفطور شده است. 2- در مقابل بعد ملکوتی، بعد طبیعی وجود دارد که گرایش به اصل خود یعنی عالم ملک و عالم ماده دارد؛ همان¬طور که فطرت گرایش به ملکوت دارد، طبیعت انسان گرایش به فجور دارد و انسان به هر دو گرایش وجودی خویش آگاه است. انسان در وجود خود دوگونه نیاز دارد: نیازهای مادی از قبیل نیاز به نان، آب، مسکن و...، و همچنین نیازهای معنوی از قبیل نیاز به پرستش، عبادات، محبت و اموری از این قبیل. هر دوی این نیازها در همه¬ی انسان¬ها وجود دارد. نیازهای مادی، نیازهایی موقت هستند و نیازهای معنوی، نیازهایی هستند که به طور کلی به سه بخش معرفتی(شناختی)، اعتقادی و اخلاقی تقسیم می¬شود و انسان را در جهت رسیدن به یک زندگی آرام و الهی راهنمایی و شخصیت فرد را تشکیل می¬دهند و همچنین هدف نهایی برآوردن آن نیازها رسیدن به قرب الهی و کمال است، مثلا «ذکر و یاد خدا» به عنوان یک نیاز معنوی محسوب می¬شود که باعث آرامش روحی و روانی انسان می¬شود. عبادت نیز به عنوان یک نیاز معنوی مطرح می¬شود؛ خداوند متعال همه موجودات را برای عبادت کردن آفریده است. از آیات و روایات مختلف نیز این برداشت می¬شود که نیازهای معنوی به اموری گفته می¬شود که انسان را در جهت زندگی بهتر و رسیدن به کمال هدایت می¬کند. هدف این پژوهش، بررسی اهمیت انسان¬شناسی، ویژگی¬های انسان، انواع نیازهای معنوی و آثار آن در زندگی است. کلیدواژه¬ها: معنویت، ماهیت انسان, نیازهای معنوی، آثار معنویت، روانشناسی