محمدعلی شاه و ظهور استبداد صفیر

بخش اول این رساله اختصاص دارد به سیستم حکومتی ایران در عصر قاجار. این بخش پنج فصل است که در فصلهای اول تا سوم به نقش شاه و شاهزادگان و دربار، روحانیون و ایالات در سیستم حکومتی ایران عصر قاجار پرداخته ام و تلاش نموده ام که از زوایای مختلف به این امر و علی الخصوص کلیه گروههائیکه پایه های حکومت مستبدانه قاجاریه بوده اند بپردازم. در فصل چهارم و پنجم این بخش به بررسی واژه های مشروطه و استبداد، ابتدا از دیدگاه لغت شناسی، بعد مفهومی و سرانجام برداشتهای مردمی از این واژه پرداخته ام. در بخش دوم، در فصل اول و دوم به عوامل بیداری مردم و علل انقلاب و نهایتا انقلاب و پیروزی مردم پرداخته ام، در این قسمت به شکل کلی به وقایع اشاره نموده ام، علی الخصوص وقایعی که بیشتر با موضوع رساله مرتبط باشد. در فصل سوم و چهارم به مفهوم قانون اساسی، تفکیک قوا و محدودشدن اختیارات پادشاه پرداخته ام. اما تلاش ما بر این بوده که ضمن بررسی مفاهیم و تاریخ قانون اساسی و تفکیک قوا، به عکس العمل پادشاه و دربار قاجار در برابر آنها بپردازم. بخش سوم ارتباط به روابط مجلس و محمدعلی شاه از ولیعهدی تا کودتای اول دارد، که در فصل اول از دوران ولیعهدی تا تاجگذاری آمده است و در فصل دوم به هدف محمدعلی شاه از احضار امین السلطان و روابط وی با مجلس نهایتا علل و شیوه قتل او پرداخته ام. در فصل سوم حادثه میان توپخانه و نقش محمدعلی شاه و سفارتخانه های خارجی و روحانیون در این حادثه مهم (کودتای اول) را مورد تجزیه و تحلیل قرار داده ام. در بخش چهارم که از بخشهای حساس رساله است به نقش روسیه و انگلیس در ظهور استبداد صغیر پرداخته ام که خود در دو فصل است : در فصل اول به نقش روسیه از همان ابتدای انقلاب مشروطه و مسئله بریگاد قزاق و نهایتا نقش آنها در انهدام مجلس را بررسی نموده ام، در فصل دوم همچنین به روابط انگلیس و مجلس از اوان انقلاب مشروطه تا بمباران مجلس اشاره نموده ام. تلاش ما در این بخش بر این بوده که با استفاده از کتب و اسناد مختلف ، نقش این دو کشور استعمارگر در انقلاب مشروطه و ظهور استبداد صغیر را روشن نمایم. بخش پنجم که مهمترین بخش رساله است ، اختصاص به حوادث از ترور شاه تا پایان بمباران مجلس دارد. که خود در دو فصل گسترده است . در فصل اول به حادثه ترور شاه از زوایا و آراء مختلف و نهایتا استقرار محمدعلی شاه در باغ شاه پرداخته ام. در فصل دوم به چگونگی بمباران مجلس و سرنوشت آزادیخواهان پرداخته ام.