ارزیابی شاخص های بیوشیمیایی و بررسی تغییرات ژنتیکی ایجاد شده به وسیله اشعه گاما در گندم نان به کمک نشانگرهای مولکولی issr درشرایط تنش شوری

چکیده به منظور بررسی اثر شوری بر برخی شاخص های مورفولوژیک و بیوشیمیایی در ژنتیپ های گندم آزمایشی در شرایط کشت هیدروپونیک در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار انجام شد. تیمار های آزمایشی شامل دو سطح شوری ( شاهد و هدایت الکتریکی 6 دسی زیمنس بر متر مربع) و سه ژنوتیپ (دو لاین موتانتt-67-60) ، (t-65-7-1 و رقم طبسی) بودند. وزن تر ، وزن خشک و طول ساقه، طول ریشه آنزیم لیپوکسی ژناز (lox)، کلروفیل و مالون-دی الدهید اندازه گیری شدند. نتایج نشان داد که تنش شوری بر رشد گیاه تاثیر منفی دارد. با اعمال شوری میزان ,lox مالون دی الدهید، و کلروفیل در ژنوتیپ ها مورد مطالعه اختلاف معنی داری نشان داد. بیشترین میزان تغییرات lox، مالون دی الدهید، مربوط به رقم طبسی و کمترین میزان تغییرات مربوط به لاین t-67-60 بود. با توجه به همبستکی منفی بین میزان مالون دی الدهید، lox و کلروفیل با تحمل به شوری چنین به نظر می رسد که لاین موتانت t-67-60 تحمل بیشتری در مقایسه با ژنوتیپ های دیگردارد. واکنش زنحیره پلی مراز با 15 آغازگر issr حدود 182 باند قابل امتیاز دهی تکثیر نمودند. از 15 آغازگر مورد استفاده در این تحقیق 13 آغازگر الگوی باندی واضع و تکرار پذیری تولید نمودند که بین آن ها 6 آغازگر چند شکلی نشان دادند. در این میان تعداد قطعات تکثیر شده توسط آغازگرهای مختلف متفاوت بودند. بیشترین تعداد قطعات تکثیر شده مربوط به آغازگر 15 و 22 با تعداد 22 باند و کمترین قطعه تکثیر شده مربوط به اغاز گر 17 با تعداد13 باند بود. اندازه قطعات تکثیر شده در تمامی آغازگرها بین 100تا3000 جفت باز تخمین زده شد از بین قطعات تکثیر شده، 14 باند (6/7 درصد) چند شکل مشاهد گردید که مر بوط به اغاز گرهایissr15 و issr11 issr18، issr16 issr13 issr27 می باشد که آغازگر issr18 بیشترین تعداد چند شکلی(25 درصد) را نشان داده است. فاصله ژنتیکی ژنوتیپ های مورد بررسی با استفاده از ضریب تشابه جاکارد از 94/0 تا 96/0 متغیر بود. پایین بودن دامنه فاصله ژنتیکی میان ژنو تیپ های مورد بررسی مبنی بر نزدیکی ژنتیکی بالایی آن ها بوده و برصحت جد والدی طبسی دلالت دارد، تنوع موجود در شدت باندها و به ویژه مشاهده باندهای جدید موید بروز جهش در لاین های مورد بررسی بود. واژه های کلیدی : اشعه گاما، تنوع ژنتیکی، شوری، گندم، لاین های موتانت.