توان سنجی اقلیمی سواحل جنوبی دریای خزر برای توسعه گردشگری ساحلی

سرزمین ایران دارای توان¬های اقلیمی کم¬نظیری برای گردشگری است که گردشگری ساحلی یکی از عمده¬ترین آن¬ها می¬باشد. هدف تحقیق حاضر، مطالعه اثر اقلیمی سواحل جنوبی دریای خزر بر برخی فعالیت¬های حساس به هوا، در رابطه با توسعه گردشگری ساحلی است. در این راستا داده¬های هواشناسی 25 ساله (1986 تا 2010)، هشت ایستگاه سینوپتیک ساحلی (آستارا، بندرانزلی، رشت، رامسر، نوشهر، بابلسر، قائم¬شهر و گرگان) استفاده شد. «شاخص اقلیم ساحلی» beach climat index (bci) به منظور ارزیابی پتانسیل استراحت ساحلی و مدل «کی و ومپلو»، جهت ارزیابی توریسم ورزشی در چهار رشته ورزش¬های هوایی (پاراگلایدر)، چتربازی (پاراشوت)، فوتبال و دو¬جاده¬ای به¬کار گرفته شدند. صحت¬سنجی و مقایسه وضعیت آسایش حرارتی برای فعالیت¬های نامبرده و تحلیل شرایط اقلیمی برای توسعه ساحلی، با شاخص سوزباد انجام شد. تحلیل¬ها بر اساس خروجی¬های مدل «طرح اطلاعاتی اقلیم توریسم»(ctis) climate tourism information scheme و پهنه¬¬بندی منطقه برای فعالیت¬های مذکور، با روشinverse distance weighted (idw) یا وزن¬دهی عکس فاصله انجام شد. نتایج به¬دست آمده از شاخص bci نشان داد که مطلوبیت سواحل شرقی (از استان گلستان تا بابلسر در مازندران)، برای فعالیت استراحت ساحلی نسبت به سواحل غربی (از استان گیلان تا نوشهر در مازندران) بیشتر است. همچنین بر مبنای شاخص¬های bciو سوزباد معلوم گردید که ماه¬های جون، جولای و آگوست (خرداد، تیر و مرداد) نسبت به دیگر ماه¬ها، شرایط مناسب¬تری برای استراحت ساحلی دارند. در مقابل، سواحل غربی برای ورزش¬های بادی از توان¬های اقلیمی بیشتری برخوردارند. همچنین، وسعت محدوده قابل استفاده برای پاراگلایدر در بخش شرقی منطقه، 94/43 درصد از کل مساحت مجاز برای این فعالیت می¬باشد در حالی¬که همین محدوده در قسمت غربی، 06/56 درصد است. ماه¬های مناسب برای ورزش پاراگلایدر حدود 8 ماه از آوریل تا نوامبر (فروردین تا آبان) می¬باشد که در 6 ماه آن، از می تا اکتبر (اردیبهشت تا مهر)، مطلوبیت سواحل غربی بالاتر است. نتایج محاسبات نشان داد، اگرچه سواحل شرقی از نظر وسعت محدوده مجاز برای ورزش¬ پاراشوت (5/71 درصد مساحت)، نسبت به سواحل غربی توان بیشتری دارد، ولی شرایط اقلیمی سواحل غربی علی¬رغم وسعت کم منطقه مناسب¬تر است و از مطلوبیت بالاتری (70 تا 100 درصد) برخوردار می¬باشد. سواحل غربی با وجود وسعت کمتر (5/28 درصد از مساحت کل)، برای ایجاد مجتمع¬های ساحلی نیز شرایط اقلیمی مطلو¬ب¬تری نسبت به سواحل شرقی دارد. به¬ دلیل نامناسب بودن دمای هوا، سرعت باد و افزایش مه¬آلودگی، ماه¬های دسامبر، ژانویه و فوریه (آذر، دی و بهمن) نامطلوب¬ترین ماه¬ها، برای فعالیت¬های مذکور به¬شمار می¬آیند.