تاثیر عوامل غیر مادی بر سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران

در جوامع مدرن¬ امروزی تصمیم¬سازی برای اقدامات داخلی و خارجی و بین¬الملل در نهادهای تصمیم¬سازی کشورها طرح¬ریزی می¬شود. سیاست¬گذاران بر دوگونه¬اند «تصمیم¬گیران و تصمیم¬سازان». مدیران اعم از رئیس جمهور، وزراء و مشاوران و معاونین کسانی هستند که تصمیم¬گیری می¬کنند. اما تصمیم¬سازان در مراکز مطالعات استراتژیک نشسته و با استفاده از منابع دانشگاهی و اطلاعاتی که نهادهای دولتی در اختیار آنها قرار می¬دهند و با درنظر گرفتن منافع حیاتی کشور طرح¬های استراتژیک آن کشور را تهیه می¬کنند و در اختیار تصمیم¬گیران و مدیران قرار می¬دهند. الگوهای نظری، انتزاعی هستند، برای اینکه بتوانند در یک جامعه ظهور و بروز پیدا کند، می¬بایست در چارچوب یک تفکر استراتژیک مطرح شده و در قالب یک استراتژی عمل شوند. که طبعاً توسط دکترین¬ها (مدل¬های فرضی) ضمانت اجرایی یافته و از آنها متأثر می¬گردند. این مدل¬های فرضی به دوگونه ثابت و متغیر وجود دارند. نوع ثابت آن، اصول لازم الاجرا محسوب شده ولی نوع متغیر آن، الگوهایی پویا بوده و در مقتضیات زمانی و مکانی و بنا بر مصلحت، می¬توانند تغییرکنند. بنابراین در عرصه عملکرد سیاست خارجی می-بینیم در هر دوران استراتژیهای خاص همان دوران جلوه¬گر می شوند. که در این راستا باید از ذهنّیت تصمیم¬سازان سیاست خارجی در فهم ماهیّت انتخاب هایی که انجام می دهند و از دکترین¬های موجود، مطّلع بود. در این پژوهش در صدد هستم به این سوال پاسخ دهم که: چرا عوامل غیرمادی ¬)دکترینهای (¬¬¬موجود ¬در¬¬ نظام جمهوری اسلامی ایران، سیاست¬گذاران جمهوری اسلامی را متأثر کرده و نحو? تأثیرگذاری آنها بر سیاست خارجی(تصمیم¬سازی و تصمیم¬گیری) چیست؟ انقلاب اسلامی ایران متأثر از اسلام و فقه جعفری بوده و دارای رویکردی اسلامی به جامعه و محیط خارجی و بالاخص روابط بین¬الملل می¬باشد. بنابراین نظام باورها و میزان اعتقاد و ایمان تصمیم¬گیرنده به اسلام و احکام آن، به عنوان عناصر تشکیل دهنده نظام شناختی وی، و نقش ساختاری پارادایم شیعه(که منتهی به نظام ولایت فقیه می¬باشد)، فرآیند تصمیم¬سازی و تصمیم¬گیری سیاست-گذاران خارجی را تحت تاثیر قرار می¬دهد. سائق و محرک اصلی تصمیم¬ها، کنش¬ها و رفتار سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران، انگیز? ادای تکلیف انسان فطری مقیّد به صفات اخلاقی و عدالت و ابتنای بر تکلیف¬گرایی، عقلانیت، مقتضیات و مصلحت می¬باشد به¬طوری که انتخاب گزینه¬ها در پرتو این ویژگی¬ها، شناسایی و سیاست¬گذاری و تصمیم¬گیری می¬شود.