بررسی اثر آلودگی گازوییلی و باکتریهای تجزیه کننده گازوییل بر رشد گیاه ذرت

چکیده رشد و نمو گیاهان وابسته به عناصر ضروری می باشد که ورود ترکیبات نفتی به درون محل رشد آن ها جذب عناصر ضروری را محدود می سازد. در زیست پالایی گیاهی همکاری میان ریشه ی گیاهان و میکروارگانیسم های خاک به تجزیه ی آلاینده های آلی پایدارکمک می کند. حذف ترکیبات نفتی از خاک در زیست پالایی گیاهی، غالباً به میکروارگانیسم هایی که در ریزوسفر، تحت تأثیر ریشه ی گیاه زندگی می کنند نسبت داده می شود. سیستم ریشه ای ذرت نیز به عنوان یک اصلاح کننده ی خاک به ارتباط آن با چند گروه میکروبی مانند: باکتری ها، قارچ ها، اکتینومیست ها و ... عمل می کند. برخی از میکرواورگانیسم ها دارای قابلیت زیست پالایی گازوییل هستند. از میان باکتری ها، باکتری pseudomonas از جمله ی جنس هایی است که بررسی های فراوانی بر روی آن برای تجزیه ی شمار فراوانی از ترکیب های نفتی از جمله آروماتیک ها انجام گرفته است. هم چنین همکاری بین گیاه و باکتری می تواند باعث افزایش سرعت حذف آلاینده ی نفتی از خاک گردد، زیرا گیاه با تأمین اکسیژن شرایط هوازی برای تجزیه را فراهم می کند. بر این اساس در این پژوهش با توجه به وجود سیستم ریشه ای گسترده در گیاه ذرت، همکاری بین گیاه ذرت و باکتری های تجزیه-کننده گازوییل در جهت کاهش آلودگی و جذب آن ها توسط گیاه مورد بررسی قرار گرفت. بدین منظور پس از کاشت و آماده سازی گیاه و کشت باکتری های هتروتروف و تجزیه کننده گازوییل( peseudomonas fragi ،peseudomonas aeruginosa،achromobacter denitrificans)، اثر آلودگی گازوییلی بر شاخص های رشد و بیوشیمیایی گیاه ذرت در دو رقم 640 و 704 آزمایش شد. سپس آنالیز آماری داده ها با استفاده از نرم افزارهای spss و excelصورت گرفت. نتایج نشان داد که وزن تر و خشک و طول ریشه و بخش هوایی، کلروفیل کل، شاخص سطح برگ و rwc به ترتیب در حضور غلظت 1 درصد گازوییل و بدون حضور باکتری های تجزیه کننده آن و در تیمار گازوییل و باکتری k))p.fragi، هم چنین در تیمار گازوییل و باکتری های p. fragi, p. aeruginosa, a. dentrificans ((k,l,d به ترتیب در رقم 704 بین 58 تا 85%، 54 تا 68%، 62 تا 83%، 33 تا 58%، 5 تا 25%، 34 تا 64%، 3 تا 17%و در رقم 640 بین 66 تا 79%، 53 تا 62%، 66 تا 87%، 46تا60%، 41 تا 63%، 26 تا 61%، 2 تا 7% نسبت به گیاه شاهد کاهش یافت. اعمال تیمارها باعث افزایش میزان کارتنوئیدها، مالون دآلدئید، آنتوسیانین، پروتئین، کاتالاز و ec به ترتیب به میزان 6 تا 80%، 13 تا 86%، 24 تا 71%، 5 تا 93%، 73 تا 97% و 15 تا 35% در رقم 704 و به میزان 26 تا 95%، 20 تا 90%، 18 تا 43% و 10 تا 93%، 32 تا 67% و 18 تا 24% در رقم 640 نسبت به شاهد گردید. تنش اعمال شده منجر به افزایش میزان سایر آلدئیدها، فلاونوئیدها و مقدار کربوهیدرات برگ و ساقه در هر دو رقم و هم چنین افزایش تعداد باکتری های تجزیه کننده و هتروتروف و مقدار آنزیم دهیدروژناز شد. از آن جایی که گازوئیل به عنوان یکی از ترکیبات هیدروکربنه نفتی، علاوه بر تأثیرات اثبات شده آن مبنی بر سمیت برخی از ترکیبات موجود در آن و هم چنین ممانعت از دستیابی گیاهان به آب و مواد مغذی مورد نیاز جهت رشد و نمو، به عنوان آلاینده ای موثر، خصوصیات فیزیکو شیمیایی و حاصلخیزی خاک را به شدت تحت تأثیر قرارمی دهد و باکتر ی ها نیز به علت داشتن آنزیم های مختلف تجزیه کننده نسبت به سایر میکروارگانیسم ها اهمیت بیشتری دارند، بنابراین می توان گفت که ریزوسفر گیاه ذرت یک محیط بهینه و مناسب را برای تکثیر میکروارگانیسم ها فراهم می آورد. با توجه به نتایج حاصل در این تحقیق، استفاده از این گیاه در پالایش خاک های آلوده به آلاینده های نفتی مانند گازوییل پیشنهاد می شود، در صورتی که هدف از کشت گیاه در مناطق آلوده عدم ورود آلودگی به زنجیره غذایی باشد. کلمات کلیدی: آلاینده های نفتی، تنش محیطی، ذرت، زیست پالایی، گازوییل