عوامل موثر بر سرمایه اجتماعی در ایران با تاکید بر درآمدهای نفتی

در بررسی روند تحولات نظریات مربوط به رشد اقتصادی، سرمایه طبیعی، سرمایه فیزیکی و سرمایه انسانی به عنوان عامل تعیین کننده رشد معرفی شدهاند. اما به دلیل ناکافی بودن موارد یادشده در توضیح دادن تفاوت در رشد اقتصادی کشورهای مختلف، سرمایه اجتماعی به عنوان یکی از عواملی که دارای تاثیر قابل توجه بر رشد اقتصادی است، در سالهای اخیر در ادبیات اقتصادی وارد شده است. از سوی دیگر، یکی از عوامل اثر گذار بر روند رشد و توسعه به ویژه در کشورهای در حال توسعه، بهرهمندی از درآمدهای ارزی برای کشوری است که به دنبال تسریع در روند توسعه اقتصادی است. لذا از این زاویه میتوان انتظار داشت وجود درآمدهای نفتی میتواند به عنوان یک عامل شتاب دهنده روند توسعه مطرح باشد. اما مطالعه مسیر طی شده توسط کشورهای دارای درآمدهای نفتی، نشان دادهاست که این کشورها در استفاده مناسب از این درآمدها چندان موفق عمل نکردهاند. وجود درآمدهای سهل الوصول نفتی - و به طور خاص، نوسانات در این درآمدها که برنامهریزی برای آن را با دشواریهای فراوان مواجه میکند- میتواند باعث بروز عوارض نامطلوب متعددی در کشور میزبان باشد. از جمله بیماری هلندی و عوارضی شبیه به آن، تشدید فساد و رانت خواری به هدف جذب این درآمدها در دولت، بروز انواع بی ثباتی های سیاسی و اجتماعی، کم بازده شدن فعالیت های تولیدی، صنعتی یا کشاورزی در مقایسه با فعالیتهای غیر مولد به دلیل امکان بهرهمندی از درآمدهای آسان نفتی به کمک واسطههای با نفوذ و مواردی از این دست. لذا میتوان انتظار داشت که تاثیر درآمدهای نفتی در اقتصاد بسیار پیچیده باشد و مجاری این تاثیر نیز متعدد و متنوع باشند. یکی از راههای تاثیر درآمدهای نفتی- و به ویژه نوسانات این درآمدها- در اقتصاد، سرمایه اجتماعی است. در این تحقیق به دنبال بررسی تئوریک و تکنیکی این رابطه هستیم.