بررسی مناسبات شیعیان واهل سنت در شامات از سلاجقه شام تا پایان ممالیک

پایان نامه
چکیده

پس از واقعه سقیفه دو طیف فکری شیعه و اهل سنت در مناطق مختلف سرزمین اسلامی همواره برای اثبات حقانیت خود در مقابل یکدیگر صف آرائی فکری داشتند؛ در این میان فتح اسلامی سرزمین استراتژیک شام در زمان دو خلیفه اول و توسط فرماندهانی که یا اموی بودند یا گرایشات اموی داشتند؛ و پس از آن خلافت چندین دهه امویان زمینه ایی را فراهم آورد تا تعصبات مذهبی ضد شیعه در این سرزمین نمود بیشتری داشته باشد؛ اما با این وجود حضور برخی از ارادتمندان به خاندان عصمت و طهارت از اصحاب پیامبر(ص) در این سرزمین منجربه رشد تمایلات شیعی در این منطقه شد و در ادوار بعد حضور عالمان و شکل گیری حاکمیت های شیعه، زمینه حضور شیعیان و در نتیجه برخورد و تضارب آراء میان دو فرقه شیعه و اهل سنت را در این منطقه بیش از پیش استمرار بخشید. در فاصله زمانی از سلاجقه شام تا پایان ممالیک که منطقه شام محل تشتت سیاسی داخلی و خارجی بود؛ رشد فرق مختلف شیعه و نیاز حکومت های متعصب سنی این منطقه به کسب مشروعیت از دستگاه خلافت و پس از آن عالمان متعصب اهل سنت، سیاست مذهبی این حاکمیت ها را وضوح بخشید و در تقویت مذهب سنت و جماعت و تضعیف جریان های شیعی شکل داد؛ در کنار این مسأله انحصار طلبی عالمان متعصب اهل سنت در عرصه اندیشه و عمل رابطه این دو فرقه را به سمت و سوی تقابلی و واگرایانه سوق داد زیرا در این دوره زمانی روابط تعاملی حکومت های سنی با شیعیان، مقطعی و در چارچوب منافع مشترک بود و روابط تعاملی برخی از عالمان دو فرقه با یکدیگر نیز با جبهه گیری عالمان دیگر به نتیجه مطلوب نمی رسید، اقدامات تند وخشن ضد شیعی حاکمان وعالمان متعصب سنی در این مقطع زمانی منجر به این مسأله شد که برخی از فرق شیعه مانند نزاریه و دروزیان به ابزاری در دست حکومت های سنی تبدیل شوند و برخی دیگر به مناطق صعب العبور و دور از دسترس این حکومت ها پناه برده منزوی شوند. در این میان فرقه امامیه طی چند سده انزوا در منطقه جبل عامل در یک تجدید حیات به بازسازی بنیان های فکری شیعه روی آورد و این منطقه را به محل صدور اندیشه های ناب شیعه امامی تبدیل کرد.

منابع مشابه

سیاست های مذهبی و وضعیت علمی و آموزشی شامات(از اتابکان زنگی تا پایان ممالیک)

رشد جریان های شیعی همواره یکی از دل نگرانی های حکومت ها در منطقه راهبردی شامات ـ شامل سرزمین های فعلی سوریه، لبنان، فلسطین و اردن ـ از قرون نخست اسلامی به این سو بوده است. حاکمان این منطقه از زمان اتابکان زنگی (521ـ624هـ .ق) تا پایان عصر ممالیک (650ـ922هـ .ق) بخشی از سیاست خود برای تقویت مذاهب اهل سنت را در قالب مدرسه سازی دنبال کردند. این امر به رشد علوم نقلی و ـ به دلیل فقدان پویایی لازم ـ به...

متن کامل

از شام تاریخی تا شام آخرالزمانی

چرا حجم احادیث و در فضایل شام گسترده است؟ پاسخ این مسأله را باید در تحولات سیاسی دوره اموی برای اثبات برتری شام بر عراق و نیز برخی از مجادلات سیاسی بعدی در جغرافیای جهان اسلام و رقابت گروه‌های مختلف دانست. همچنین شام بزرگ، همراه بیت المقدس، به دلیل انتساب به انبیای الهی همواره به لحاظ سرزمینی زمینه مساعدی برای این قبیل نقل‌های ساختگی داشته است. در میان این احادیث و‌ آثار، بخش قابل توجهی به مسائ...

متن کامل

مقتل نگاری شیعیان (از آغاز تا پایان قرن پنجم هجری)

تأکید قرآن بر توجه به تاریخ و عبرت آموزی از آن سبب توجه مسلمانان به علم تاریخ و تاریخ نگاری گردید. تاریخ نگاری اسلامی در آغازین مرحله خود با سیره نگاری رونق گرفت. شیعیان نیز با وجود همه موانع، سعی خود را به کار بسته و علاوه بر نگارش سیره، در دیگر گونه های تاریخ نگاری از جمله مقتل­نگاری نیز تلاش کردند و آثار با ارزشی را به وجود آوردند. کتاب های مقتل­نگاری شیعیان، بیشتر بیان شرح حال شهادت امامان ...

متن کامل

جایگاه اشرافیت نظامی در مناسبات ایلخانان و ممالیک

ماهیت نظامی ساختار حکومت ایلخانان و ممالیک، جایگاه ویژه سپاه و سلطۀ هرچه بیشتر اشرافیت نظامی را در پی داشت. سنخ مناسبات دو حکومت که در بیشتر موارد وجه تقابلی داشت، موجب می‌شد سران نظامی در چگونگی این مناسبات سهم تعیین کننده‌ای داشته باشند. از جمله مصادیق این مسأله، پناهندگی اختیاری یا اجباری بزرگان نظامی به قلمرو حکومت رقیب بود که با اقبال بسیار همراه می‌شد و سیاست و اقتصاد مناطق محلّ منازعه را ...

متن کامل

از شام تاریخی تا شام آخرالزمانی

چرا حجم احادیث و در فضایل شام گسترده است؟ پاسخ این مسأله را باید در تحولات سیاسی دوره اموی برای اثبات برتری شام بر عراق و نیز برخی از مجادلات سیاسی بعدی در جغرافیای جهان اسلام و رقابت گروه های مختلف دانست. همچنین شام بزرگ، همراه بیت المقدس، به دلیل انتساب به انبیای الهی همواره به لحاظ سرزمینی زمینه مساعدی برای این قبیل نقل های ساختگی داشته است. در میان این احادیث و آثار، بخش قابل توجهی به مسائل...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


نوع سند: پایان نامه

وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه باقرالعلوم علیه السلام - دانشکده علوم سیاسی و اجتماعی

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023